Ogród wiejski

Wyćwiklin biały, nazywany szpinakiem malabarskim, jest jednorocznym pnączem uprawianym tropikach jako warzywo liściowe i roślina ozdobna. Liście wyćwiklinu są jadalne, mają kwaskowy, soczysty smak. Roślina ma wysokie wymagania cieplne i w naszych warunkach stanowi w ogrodzie egzotyczną ciekawostkę.

Kosmos krwistoczerwony, nazywany też czekoladowym, jest meksykańską byliną z bulwiastymi korzeniami. Botaniczny epitet gatunkowy nawiązuje do koloru kwiatów, a potoczna nazwa do ich zapachu. Kosmos czekoladowy jest uważany od 1902 roku za gatunek wymarły w naturalnym środowisku i obecnie istnieje tylko w uprawie.

Macierzanka wczesna jest płożącym się niskim półkrzewem lub krzewinką, tworzącym gęste dywany. W naturze rośnie na skałach wapiennych, podczas gdy jej kuzynka, macierzanka piaskowa, preferuje gleby piaszczyste i zwykle kwaśne. W uprawie spotyka się odmiany macierzanki wczesnej różniące się kolorem liści i kwiatów.

Szczodrzeniec wczesny jest hybrydą Cytisus multiflorus i Cytisus oromediterraneus, krzewem ozdobnym uprawianym w ogrodach w rozmaitych odmianach hodowlanych. Odznacza się gęstym pokrojem i wczesnym, obfitym kwitnieniem na pędach zeszłorocznych.

Rozchodnik ostry jest idealną byliną rodzimego pochodzenia do obsadzenia mocno nasłonecznionych miejsc na ubogiej glebie w ogrodzie. Odporny na suszę sukulent może zastąpić na małych powierzchniach bardziej wymagającą trawę jako roślina okrywowa. Wczesnym latem rozwija na dodatek mnóstwo jaskrawożółtych kwiatów.

Aster karłowaty przestał być zaliczany do dawnego rodzaju botanicznego astrów i reprezentuje obecnie rodzaj Symphyotrichum. Ze względu na dawne przyzwyczajenia i brak nowej polskiej nazwy, roślina nadal może być nazywana astrem jednak ze świadomością prawidłowej nazwy. Jest popularną rośliną ozdobną.

Chaber łąkowy, bliski krewny bławatka, rośnie często na łąkach, pastwiskach i skrajach lasu. Ozdobę stanowią fioletowopurpurowe kwiaty zebrane w duże koszyczki, chętnie odwiedzane przez owady. Do ogrodu wnosi subtelny urok dzikiej przyrody.

Tojeść pospolita jest byliną często spotykaną na wilgotnych łąkach, brzegach wód i w zaroślach. Ozdobę stanowią wiechy złocistożółtych kwiatów. Jak każda roślina rodzimego pochodzenia, tojeść pospolita jest doskonale przystosowana do naszych warunków, mało wymagająca i chętnie odwiedzana przez owady. Do ogrodu wnosi element dzikiej przyrody.

Pragnia syberyjska jest płożącą byliną, która wyglądem przypomina poziomkę i pięciornika - ma trójlistkowe liście i charakterystyczne dla rodziny różowatych kwiaty w żółtym kolorze. Łudząco podobne do poziomek owoce nie są wprawdzie trujące, ale też nie nadają się do spożycia. Nazwa botaniczna upamiętnia austriackiego botanika Franza von Waldstein.

Jesion pensylwański jest szybko rosnącym drzewem północnoamerykańskiego pochodzenia. W przeciwieństwie do drzew europejskich, pod koniec sezonu szybko przebarwia liście i je zrzuca. Jest odporny na suszę i mróz. Bywa mylony z jesionem amerykańskim.

Odmiana róży wielkokwiatowej ‘Mister Lincoln’ została wyhodowana w 1964 roku w USA. Jej rodzicami są hybrydowe odmiany „Chrysler Imperial” i „Charles Mallerin”. Odznacza się dużymi, czerwonymi, aksamitnymi, bardzo eleganckimi kwiatami o mocnym i przyjemnym zapachu. Krzew powtarza kwitnienie.

Szałwia omszona 'Caradonna' jest piękną odmianą o długim okresie kwitnienia i intensywnym fiolecie kwiatów. Nadaje się do samodzielnego wypełniania rabat albo tworzenia efektownych kompozycji z różami. Dodatkową zaletą tej szałwii jest magiczne przyciąganie pszczół i innych owadów.

Ostnica mocna jest endemicznym gatunkiem występującym w zachodnim i centralnym obszarze śródziemnomorskim. Zasiedla tam powierzchnie stepowe i jasne lasy. Tworzy luźne kępy albo rozrasta się w formie murawy. Bardzo wąski liście są zwykle w okresie suszy zwinięte. Ozdobę stanowią długie kłosy kwiatostanów.

Sosna żółta jest trójigielną sosną, pochodzącą z gór zachodnich obszarów Ameryki Północnej. Botaniczny epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego słowa ponderosus = "ciężki" i nawiązuje do wysokiego ciężaru właściwego drewna tej sosny. Polską nazwę wyjaśnia natomiast żółtawy kolor młodych pędów oraz wnętrza kory.

Jodła balsamiczna występuje naturalnie w Kanadzie i na północnym wschodzie USA, tworząc duże obszary tajgi kanadyjskiej. Do Europy dotarła pod koniec XVII wieku. Nazwę gatunkową zawdzięcza jasnej, delikatnej żywicy wydzielanej przez drzewo.

Czosnek 'Globemaster' jest odmianą formy hybrydowej wyhodowanej ponad 50 lat temu z Allium christophii i Allium macleanii - oba gatunki rodzicielskie pochodzą pierwotnie ze górskich stepów Azji Środkowej. Odmiana 'Globemaster' jest wybitnie dekoracyjna w okresie kwitnienia, kiedy rozwija duże, kulisty kwiatostany.

Cypryśnik błotny jest ciekawym drzewem znanym w Europie już od połowy XVII wieku. Miękkie igły są najpierw jasnozielone, później ciemnieją, a jesienią przebarwiają się na czerwonobrązowo i opadają razem z drobnymi pędami. Starsze drzewa mają zdolność wytwarzania korzeni oddechowych, wyrastających ponad poziom wody albo gruntu. Lubi gleby podmokłe, ale toleruje też bardziej suche.

Tunbergia oskrzydlona rośnie w tropikalnej Afryce jako pnącze wieloletnie, jednak w naszych warunkach jest uprawiane z rozsady zwykle jako roślina jednoroczna. Nazwa rodzajowa upamiętnia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga. Ozdobę pnącza stanowią bardzo efektowne i oryginalne kwiaty intensywnie pomarańczowe z niemal czarną gardzielą. W niektórych językach nosi romantyczną nazwę "Czarnooka Zuzanna".

Smółka pospolita, nazywana firletką lepką, jest byliną spotykaną w zaroślach i na terenach trawiastych. Jej łodyga jest pod górnymi węzłami mocno kleista, co tłumaczy nazwę rośliny. Ozdobę stanowią wiechy różowopurpurowych kwiatów. Istnieją też odmiany hodowlane firletki smółki o kwiatach pełnych albo białych.

Klon tatarski jest niewysokim drzewem lub ugałęzionym, dużym krzewem, występującym w południowo-wschodniej Europie i w Azji Mniejszej. Na Dalekim Wschodzie rośnie podgatunek klonu tatarskiego - klon ginnala. W naszych warunkach obie formy botaniczne klonu tatarskiego oraz kultywary są uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne.

Jabłoń 'Gloster' jest zimową odmianą wyhodowaną w połowie XX wieku w Niemczech. Jest ceniona za duże owoce o smacznym, aromatycznym i kwaskowatym miąższu. Zielonkawożółta skórka posiada ciemnoczerwony rumieniec na większej części powierzchni. Drzewo wcześnie zaczyna owocować.

Dziwaczek jest bulwiastą byliną z Ameryki Środkowej, która u nas bywa uprawiana jako kwiat jednoroczny z rozsady lub z nasion wysiewanych wprost do gruntu. Swoją nazwę zawdzięcza zdolności rozwijania różnokolorowych kwiatów na jednej roślinie. Chociaż pojedynczy kwiat kwitnie tylko przez jedną noc, to cała roślina jest pokryta kwiatami długo i obficie. Epitet gatunkowy jest mało dokładnym toponimem, miejscową nazwą najpewniej z Meksyku.