Ogród wiejski

Jodła górska jest północnoamerykańskim drzewem o wąskim, stożkowym pokroju i szaroniebieskich, aromatycznych po roztarciu igłach. W swojej ojczyźnie dorasta do 40 m, natomiast u nas osiąga zaledwie połowę tej wysokości. Odznacza się bardzo wolnym wzrostem.

Przetacznik polny dotarł do Europy Środkowej przed wieloma wiekami i już od dawna jest uważany za gatunek rodzimy. Początkowo towarzyszył uprawom rolnym, jednak z czasem przystosował się do rozmaitych siedlisk i rośnie nawet w szczelinach miejskich chodników. Wzniesione łodyżki z zielonymi liśćmi oraz drobne, niebieskie kwiaty mogą być w ogrodzie ozdobą, wnoszącą na rabaty pełne hodowlanych odmian delikatny akcent natury.

Sadziec purpurowy jest jedną z najbardziej okazałych bylin ogrodowych. W naturze rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach na wschodzie Ameryki Północnej. Ozdobę rośliny stanowią różowe lub purpurowe kwiaty zebrane w gęste baldachogrona. Stanowią cenne źródło pokarmu dla motyli, pszczół i innych owadów.

Cyprysik japoński dorasta w swojej ojczyźnie do 40 m wysokości, ale w naszych warunkach osiąga co najwyżej 15 m. Do Europy dotarł w 1861 roku, a krótko po tym do Polski. To zimozielone, dekoracyjne drzewo nie jest całkowicie mrozoodporne i w chłodniejszych regionach kraju wymaga starannego okrycia.

Trojeść krwista jest byliną z podmokłych terenów Ameryki Północnej. Ozdobę roślinę najpierw stanowią pachnące wanilią, różowe kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany, a późnym latem owocostany z okazałymi wrzecionowatymi torebkami. Doskonale nadaje się do sadzenia na brzegach zbiorników wodnych oraz w miejscach podmokłych.

Klon jesionolistny 'Flamingo' jest odmianą o szczególnie dekoracyjnych liściach. Wykazuje oryginalne, rzadko spotykane połączenie kolorów; liście 'Flamingo' posiadają dużą różową obwódkę na młodych przyrostach, która z czasem wybarwia się na biało. Jest mało wymagający i łatwy w uprawie. Doskonale nadaje się do tworzenia barwnych kompozycji drzew i krzewów.

Orszelina olcholistna pochodzi z wilgotnych lasów Ameryki Północnej, gdzie rośnie od Maine do Florydy. Ozdobę krzewu stanowią okazałe grona białych kwiatów, słodki zapach, zwarty pokrój oraz jaskrawe kolory jesiennych liści. Nazwa rodzajowa i gatunkowa rośliny nawiązuje do olchy, z którą łączy orszelinę tylko podobieństwo liści. Poza formą botaniczną istnieją odmiany o kwiatach różowych i czerwonych.

Pochodząca z górskich regionów tropikalnej Ameryki Południowej miechunka peruwiańska, w naszych warunkach jest uprawiana jako roślina jednoroczna. Owoce tej rośliny są jadalne, mają oryginalny słodkawo-kwaskowaty smak, można jeść je na surowo, robić przetwory albo suszyć - i wtedy przypominają rodzynki. Nazwa rodzajowa Physalis pochodzi od greckiego physa = "bąbel, bańka" i nawiązuje do zrośniętych działek kielicha otaczających jagodę.

Tuberoza bulwiasta, nazywana tuberozą wonną, jest niezwykłą rośliną o wyjątkowo pięknym, intensywnym zapachu kwiatów. Kwiaty tej byliny nie są szczególnie okazałe, ale w ich niepowtarzalnym aromacie można doszukać się jednocześnie konwalii, jaśminu i cytrusów. Wyróżniany wcześniej rodzaj botaniczny tuberoza został uznany za synonim rodzaju agawa, jednak zmiany taksonomiczne w niczym nie wpłynęły na urodę tuberozy wonnej.

Łyszczec wiechowaty jest byliną rzadko spotykaną w naturalnym środowisku w Polsce, ale za to chętnie uprawianą w ogrodach. Na odpowiednim stanowisku nie wymaga specjalnej opieki, jego delikatne kwiaty nadają lekkości kwiatowym rabatom. Doskonale nadaje się na zimowe bukiety.

Rdest wężownik to krajowa bylina zasiedlająca wilgotne łąki i torfowiska. Klasyfikacja botaniczna rośliny, wraz z rozwojem nauki, uległa zmianie i obecnie nosi ona nazwę Persicaria bistorta, co w niczym nie zmienia jej walorów dekoracyjnych. Rdest wężownik znany jest też od wieków jako roślina lecznicza. Epitet gatunkowy nawiązuje do skręconego wężowato kłącza.

Koper ogrodowy był uprawiany jako roślina lecznicza i przyprawowa już w starożytnym Egipcie przed ponad 5000 lat. W ciągu wieków przemieszczał się ze wschodnich regionów Morza Śródziemnego w kierunku Atlantyku. Do Europy Środkowej i Północnej trafił prawdopodobnie z mnichami do klasztornych ogrodów. Jest łatwą w uprawie rośliną jednoroczną.

Chrzan pospolity jest uprawianą w Europie od wielu wieków rośliną leczniczą i przyprawową. Korzeń chrzanu ma zastosowanie wewnętrzne i zewnętrzne w leczeniu wielu chorób. Ostry, charakterystyczny smak chrzanu stanowi cenny dodatek do rozmaitych potraw, sosów i sałatek. Uprawa chrzanu pospolitego w ogrodzie opłaca się, ponieważ tylko świeżo wykopany korzeń zawiera całe bogactwo smaku i aromatu.

Tatarak zwyczajny jest rośliną użytkową, stosowaną od bardzo dawna do celów leczniczych i spożywczych przez amerykańskich Indian, Hindusów, Chińczyków i Europejczyków. W ogrodach tatarak jest ceniony jako roślina dekoracyjna sadzona na brzegach oczek wodnych i innych akwenów. Do Europy roślina trafiła prawdopodobnie wraz z najazdami Tatarów, co ma związek z nazwą.

Aster chiński jest wyraźnym argumentem za używaniem w opisie roślin nie tylko nazw potocznych i zwyczajowych, ale również nazw botanicznych. Z licznego rodzaj "aster" określonego przez Linneusza, został wydzielony m.in. rodzaj "gwiazdosz", którego jedynym przedstawicielem rodzaju jest właśnie aster chiński. Jednoznaczną identyfikację rośliny zapewnia nazwa Callistephus chinensis.

Rumian polny jest zadomowioną u nas rośliną zielną, która towarzyszyła ludziom na polach uprawnych od niepamiętnych czasów. Dopiero nowoczesne monokultury i herbicydy mocno ograniczyły występowanie rumianu. Jego drobne kwiaty podobne do margerytek odznaczają się subtelną urodą i rozwijają się przez całe lato.

Kuklik pospolity jest często spotykaną w lasach, zaroślach i na rowach byliną, która była kiedyś cenioną rośliną leczniczą uprawianą w klasztornych ogrodach, a jej kłącza używano do aromatyzowania piw i likierów. Nazwa rodzajowa Geum pochodzi od greckiego słowa oznaczającego "pachnieć", co ma związek z goździkowym aromatem rośliny.

Cebulica dwulistna tworzy wiosną błękitne niczym niebo dywany kwiatów, a wczesnym latem wycofuje się do swoich cebulek i znika z widoku. Ta mała bylina doskonale nadaje się do obsadzenia miejsc pod liściastymi drzewami. Piękna niebieska barwa kwiatów kontrastuje z szarą jeszcze powierzchnią ogrodu.

Rdest plamisty jest rośliną jednoroczną spotykaną na terenach podmokłych, przy zbiornikach wodnych i rowach, a także na polach uprawnych. Charakterystyczną cechą gatunku jest ciemna plama na środku blaszki liściowej. Różowe, drobne kwiaty są zebrane w gęsty kłos. W medycynie ludowej był cenną rośliną leczniczą.

Mięta polna jest byliną rodzimego pochodzenia, spotykaną dziko na podmokłych łąkach, rowach i polach uprawnych. Z rozgałęzionego kłącza z podziemnymi rozłogami wyrastają okazałe kępy mięty polnej z gęsto ulistnionymi łodygami i drobnymi, różowymi kwiatami. Cała roślina odznacza się silnym, charakterystycznym aromatem nawet po lekkim dotknięciu lub roztarciu liści.

Rozplenica japońska 'Black Beauty' jest oryginalną, bardzo efektowną trawą ozdobną o niezwykle ciemnym, prawie czarnym kolorze kwiatostanów i fontannowym pokroju. Duże, cylindryczne wiechy kwiatów, przypominające szczotkę do butelek, są początkowo ciemnopurpurowe, aby z czasem przebarwić się na charakterystyczny dla tej odmiany niemal czarny kolor.

Odmiana 'Duke' jest jedną z najlepszych odmian borówki wysokiej, nazywanej ze względu na pochodzenie borówką amerykańską. Jej zaletą są nie tylko smaczne i duże owoce, ale również dekoracyjny wygląd. Ciemnozielone liście zmieniają jesienią kolor na odcienie czerwieni, purpury i pomarańczu; w maju rozwijają się kremowe beczułki kwiatów, a w lipcu dojrzewają luźne grona ciemnoniebieskich, ale pokrytych jasnym nalotem owoców.