Ogród wiejski

Dereń rozłogowy jest północnoamerykańskim kuzynem derenia białego, do którego jest bardzo podobny. Rozłogi sugerowane przez epitet gatunkowy są w rzeczywistości płożącymi się i ukorzeniającymi pędami krzewu. W uprawie ogrodowej spotyka się odmiany derenia płożącego różniące się barwą liści i młodych pędów.

Dereń pagodowy jest wschodnioazjatyckim gatunkiem, rzadko spotykanym w naszych ogrodach. Szczególną uwagę zwraca jego piętrowy wzrost, który przypomina wieżę buddyjskiej świątyni - stąd polska nazwa gatunkowa. Ozdobę stanowią liczne baldachy kwiatów, później ciemnoniebieskie owoce oraz jesienne przebarwienie liści.

Jarząb brekinia jest drzewem rodzimego pochodzenia o długiej tradycji, o czym świadczy jego starosłowiańska nazwa gatunkowa i potoczna. Bardzo popularny kiedyś brzęk popadł w zapomnienie i słusznie zaczyna ponownie pojawiać się w ogrodach. Ozdobę stanowią podobne do klonu liście i owoce w formie małych jabłuszek.

Kiścień wawrzynowy to zimozielony, niewysoki krzew rosnący dziko w południowych Apallachach. Grube, ciemnozielone liście przybierają jesienią i zimą odcienie intensywnej czerwieni. Białe, dzwonkowate kwiaty są zebrane w zwisające grona.

Wiecznie zielony krzew kaliny wawrzynowatej stanowi efektowną ozdobę ogrodu przez cały rok. Prezentuje piękny pokrój, bogactwo przyjemnie i mocno pachnących kwiatów oraz dekoracyjne, ciemnoniebieskie pestkowce. Doskonale nadaje się do roli solitera, a także do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Kalina angielska jest mieszańcem dwóch azjatyckich gatunków kaliny wielkogłówkowej (Viburnum macrocephalum) i kaliny kaliny koreańskiej (Viburnum carlesii), wyhodowanym w Anglii w 1932 roku. Atrakcję krzewu stanowią silnie i przyjemnie pachnące kwiaty zebrane w duże, kuliste kwiatostany. Jesienią liście kaliny angielskiej przebarwiają się pięknie na czerwono.

Żagwin zwyczajny jest byliną pochodzącą ze wschodnich obszarów śródziemnomorskich. Tworzy niskie, gęste dywany liści, które w czasie kwitnienia całkowicie pokrywają się kwiatami w intensywnych odcieniach niebieskich i różowofioletowych. Najlepiej rośnie i kwitnie w pełnym słońcu.

Tawułka chińska jest byliną z wilgotnych lasów Azji. Ozdobę stanowią pierzaste liście oraz stożkowate, delikatne kwiatostany złożone z drobnych liliowych albo różowych kwiatów. Doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji bylinowych na zacienionych rabatach.

Wilczomlecz groszkowy łączy w sobie wiele zalet. Główną rolę odgrywa interesujący pokrój rośliny, a także opinia skutecznego środka do odstraszania kretów i nornic w ogrodzie. Roślina pozostaje zielona przez cały rok. Długie, wąskie liście są ustawione krzyżowo, idealnie pod katem prostym, co podkreśla artystyczny charakter kompozycji.

Pozłotka kalifornijska, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z południowo-zachodnich regionów USA i Meksyku. Rodzajowa nazwa botaniczna upamiętnia Johanna Friedricha von Eschscholtz, lekarza w ekipie badawczej tzw. ekspedycji Rurika (1815-1818). Ozdobę stanowią podobne do kwiatów maku żółte, pomarańczowe lub czerwone kwiaty rozwijające się od czerwca do października.

Brzoza omszona jest gatunkiem rodzimego pochodzenia, typowym dla siedlisk podmokłych i zabagnionych. Jest drzewem bardzo dekoracyjnym i może rosnąć w ogrodzie pod warunkiem, że podłoże będzie torfowe i wilgotne. Znosi niewielkie ocienienie i jest całkowicie odporna na mróz.

Popularne i uprawiane od wieków warzywa są zwykle wybranymi odmianami gatunków albo mieszańców, i mało przypominają swoich dziko rosnących przodków. Rzadko uprawiany u nas burak liściowy, również wywodzący się od buraka zwyczajnego, jest nie tylko smacznym i bogatym w witaminy warzywem, ale również dekoracyjną rośliną rabatową.

Brzoskwinia 'Harnaś' jest polską odmianą o bardzo smacznych, średniej wielkości owocach. Owoce są kuliste, omszone, z pomarańczową skórką z czerwonym rumieńcem. 'Harnaś' jest odmianą deserową, przeznaczoną głównie do bezpośredniego spożycia.

Szczawik czterolistny jest cebulową byliną o liściach przypominających koniczynę, z którą jednak nie jest spokrewniony. Ma zbyt słabą odporność na mróz, aby przezimować w gruncie, a z kolei w uprawie doniczkowej problemem może być zimowy niedobór światła. Najlepiej rozwija się na rabacie lub w pojemnikach z zimowym okresem spoczynku.

Szczawik trójkątny jest niewysoką byliną z tropikalnych obszarów Ameryki Południowej, która w naszych warunkach wymaga zimowania w ciepłym pomieszczeniu. Główną ozdobę rośliny stanowią ciemnopurpurowe liście z charakterystycznym, jaśniejszym rysunkiem pośrodku. Dzwonkowate kwiaty mają biały albo różowy kolor i są zebrane w luźne grona.

W odróżnieniu od dziko rosnącej marchwi zwyczajnej, która nie tworzy silnie zgrubiałych, jadalnych korzeni i jest rośliną jednoroczną, odmiany podgatunku marchwi uprawnej cenione są właśnie za okazałe i smaczne korzenie. Poszczególne odmiany marchwi uprawnej różnią się kształtem, wielkością i barwą korzeni - mogą być pomarańczowe, białe, żółte lub fioletowe do prawie czarnych.

Ogórek meksykański jest ciekawą tropikalną rośliną z rodziny dyniowatych, która w naszych warunkach jest uprawiana zwykle jako jednoroczna. Pokryte ciemnozieloną skórką i jasnym wzorem owoce do złudzenia przypominają miniaturowe arbuzy o smaku ogórka połączonym z limonką. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa mēlothrōn = "rodzaj winogron", co nawiązuje do wielkości owoców.

Cedr libański jest gatunkiem pochodzącym z gór Azji Mniejszej, który po wielu wiekach rabunkowej wycinki pozostał w swojej ojczyźnie tylko na reliktowych stanowiskach. W cieplejszych regionach Europy cedr libański jest sadzony jako drzewo parkowe i ogrodowe. Odznacza się długowiecznością i powolnym wzrostem.

Chmiel zwyczajny jest bujnie rosnącym, bylinowym pnączem, którego owocostany są wykorzystywane w warzeniu piwa. Może również z powodzeniem pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie, ponieważ wiosną, w ciągu kilku tygodni, potrafi stworzyć gęstą, zieloną zasłonę. Chmiel zwyczajny jest rośliną dwupienną - na roślinach męskich rozwijają się wiechy zielonkawych kwiatów, a na żeńskich ozdobne, szyszkowate kwiatostany.

Szpinak nowozelandzki jest wprawdzie podobny do naszego szpinaku, nie jest jednak z nim spokrewniony i występuje, jak nazwa wskazuje, w Nowej Zelandii, a także Australii i Japonii. Do Europy trafił pod koniec XVIII wieku. Wadą tego wciąż mało znanego, chociaż wartościowego warzywa jest niedostosowanie do naszego klimatu; szybko rośnie tylko w wysokich temperaturach.

Świerk kaukaski ma bardzo krótkie, ciemnozielone igły i cienkie, filigranowe gałązki. Drzewo tworzy smukłą, stożkową koronę. Rośnie bardzo wolno. Dobrze znosi zacienienie. Nadaje się do roli solitera oraz jako element ogrodowej kompozycji.

Aktinidia ostrolistna jest pnączem z Dalekiego Wschodu. Zarówno ten gatunek, jak i kilka innych z rodzaju aktinidia, znane są szeroko ze względu na smaczne owoce o nazwie kiwi. Uprawiane na dużą skalę w Nowej Zelandii, trafiły w 1959 roku do handlu pod nazwą "kiwifruit", która przyjęła się na całym świecie. Owoce aktinidii ostrolistnej, ze względu na niewielkie rozmiary, są nazywane "mini kiwi".