Rośliny do półcienia

Kordylina australijska jest wiecznie zielonym drzewem, endemicznym gatunkiem Nowej Zelandii. W naszych warunkach może być uprawiana tylko w doniczkach. Wyglądem przypomina dracenę, z którą jest blisko spokrewniona. W okresie letnim wnosi egzotyczny akcent na balkony i tarasy.

Pochodząca z Andów fuksja magellańska jest wyjątkowo odpornym na chłód, jednym z nielicznych gatunków fuksji zimujących w gruncie w naszym klimacie. W swojej ojczyźnie jest okazałym krzewem, jednak posadzona w ogrodzie zachowuje się jak bylina: jej część nadziemna przemarza i wiosną rozwija się na nowo. Poza formą botaniczną, w uprawie istnieje też kilka kultywarów.

Modrzewnica pospolita jest zimozieloną krzewinką rodzimego pochodzenia, rosnącą na torfowiskach razem z żurawiną. Ozdobę rośliny stanowią srebrzyste liście i różowe kwiaty. Skórzaste liście modrzewnicy przypominają liście rozmarynu, jednak w przeciwieństwie do niego zawierają trujące substancje.

Wiąz polny jest nizinnym gatunkiem występującym na całym terenie Polski. Wyrasta na okazałe drzewo, tworząc liczne odrosty od korzeni i pnia. Ozdobę stanowią asymetryczne w nasadzie liście, które długo pozostają zielone i późno opadają.

Tytoń Sandera jest ozdobną hybrydą, która powstała ze krzyżowania tytoniu oskrzydlonego (Nicotiana alata) z Nicotiana forgetiana, w celu uzyskanie niższych roślin o kwiatach otwartych w ciągu dnia. Długie, trąbkowate kwiaty rozwijają się od lipca do końca sezonu. W odróżnieniu od roślin macierzystych kwiaty otwierają się w dzień, ale są niestety bezwonne.

Pochodzący z tropikalnych rejonów Ameryki Południowej nanercz zachodni jest drzewem spokrewnionym m.in. z sumakiem, perukowcem i mango. Jest uprawiany na dużą skalę ze względu na swoje owoce. W naszych warunkach może rosnąć wyłącznie w ciepłych pomieszczeniach jako egzotyczna roślina ozdobna.

Wyczyniec polny jest jednoroczną albo dwuletnią trawą od wieków zadomowioną na terenie Polski. Nazwa rodzajowa Alopecurus, używana już w starożytności, wywodzi się od greckich słów alopex = "lis" i oura = "ogon", co ma związek z wyglądem wałkowatej wiechy kwiatów. Na polach uprawnych wyczyniec jest traktowany jako chwast, jednak w ogrodzie może pełnić funkcję dekoracyjną.

Bladofioletowe kwiaty latem i delikatne, srebrne blaszki przegród łuszczynek, stanowią ozdobę ogrodu przez cały rok. Miesiącznicę roczną, wbrew nazwie, najlepiej jest uprawiać w systemie dwuletnim. W pierwszym roku roślina rozwinie liście, a w drugim zakwitnie i wytworzy efektowne łuszczyny.

Rhipsalis baccifera jest łatwym w uprawie, bardzo dekoracyjnym sukulentem, który nie doczekał się jeszcze polskiej nazwy. Ze względu na długie i okrągłe w przekroju pędy bywa często nazywany patyczakiem. Tworzy podobne do jagód szkliste, białe, kuliste owoce, które Niemcom kojarzą się z koralami ("Korallenkaktus"), a Anglikom z owocami jemioły ("mistletoe cactus").

Pochodząca z tropikalnych azjatyckich lasów czermiówka czerwieniejąca jest w naszych warunkach doniczkową byliną o bardzo efektownych liściach. Są one duże, sercowate, błyszczące, osadzone na długich czerwonobordowych ogonkach. Na pierwszy rzut oka przypomina wyglądem filodendron. Oprócz botanicznej formy Homalomena rubescens występują w uprawie różne kultywary.

Len nowozelandzki, wbrew swojej nazwie w wielu językach europejskich, nie ma nic wspólnego z prawdziwym lnem i zgadza się tylko endemiczne miejsce pochodzenia. Europejscy osadnicy na Nowej Zelandii nazwali Phormium tenax lnem, ponieważ włókna przypominały im znajomą roślinę. Bardzo ważny dla Maorysów i mający szerokie zastosowanie len nowozelandzki w naszych warunkach jest tylko efektowną rośliną doniczkową.

Dzwonek brzoskwiniolistny jest gatunkiem rodzimym, spotykanym w widnych lasach i w zaroślach. Ozdobę stanowią duże, otwarte, dzwonkowate kwiaty w kolorze białym lub niebieskim. Doskonale nadaje się do półzacienionych zakątków ogrodu oraz do kompozycji z różami albo kwiatowymi bylinami.

Czosnek dęty jest byliną warzywną uprawianą w Chinach od ponad 2000 lat. Dziko rośnie nad Bajkałem i Ałtajem, skąd prawdopodobnie przez Rosję trafił w XVII wieku do Europy. Nie tworzy dużych cebul, a częścią użytkową jest bogaty w witaminę C, łagodny w smaku szczypior.

Nawłoć pospolita jest byliną rodzimego pochodzenia, rosnącą na miedzach, polanach, suchych łąkach i zaroślach. O popularności rośliny świadczą liczne nazwy dawne i ludowe. Nawłoć pospolita jest rośliną leczniczą i miododajną. Ze względu na efektowne, żółte, wiechowate kwiatostany jest uprawiana jako roślina ozdobna.

Kiedy pierwsze ciepłe promienie słońca zwiastują nadejście wiosny, nie tylko narcyzy i tulipany mają w ogrodzie swój czas świetności. Szczególnie efektowne są wtedy szafirki armeńskie, których liczne grona kwiatów tworzą niebieskie dywany. Nadają się doskonale nie tylko na kwiatowe rabaty, ale również do doniczek i pojemników na taras i balkon.

Begonia 'Silver Spot' to odmiana begonii koralowej, pochodząca z południowej Brazylii. Posiada bardzo ozdobne liście - z wierzchu ciemnozielone ze srebrzystymi kropkami, natomiast od spodu o barwie czerwonej. Wymaga stanowiska osłoniętego od światła i przepuszczalnej gleby.

Dojrzałe, bursztynowe owoce maliny moroszki mają słodki, aromatyczny smak, przypominający mus morelowy albo jabłkowy. W Skandynawii, gdzie zbierane są w środowisku naturalnym, cieszą się wielką popularnością. W Polsce malina moroszka występuje bardzo rzadko, co tym bardziej przemawia za jej uprawą w ogrodzie. Bylina wykazuje nietypową dla rodziny różowatych cechę dwupienności, to znaczy, że męskie i żeńskie kwiaty znajdują się na dwóch różnych roślinach.

Kokoryczka wonna należy do bylin rodzimego pochodzenia, która potrafi efektownie ozdobić nie tylko zacienione zakątki ogrodu. Na grubych kłączach rośliny pozostają ślady po obumarłych pędach przypominające odciski pieczęci, dlatego m.in. Szwedzi, Niemcy i Anglicy nazywają kokoryczkę "pieczęcią króla Salomona".

Jeśli ktoś szuka szybko rosnącego pnącza, które na dodatek pięknie i obficie kwitnie, powojnik górski jest idealnym wyborem. Szybko i skutecznie potrafi zasłonić mało efektowne ściany albo mury. Oprócz białych kwiatów formy botanicznej występują kremowe i różowe odmian hodowlanych powojnika górskiego.

Aromatyczne i słodkie, niewielkie owoce poziomki pospolitej są cenione już od najdawniejszych czasów. Konkurencją dla poziomki stała się przypadkowo powstała w Europie w XVIII wieku hybryda dwóch amerykańskich poziomek, nazywana truskawką. Chociaż truskawka tworzy znacznie większe owoce, to jej starsza krewna wciąż jest chętnie uprawiana w wielu ogrodach.

Żurawina błotna jest zimozieloną krzewinką rodzimego pochodzenia, bliską krewną borówki czarnej i brusznicy. Jadalne owoce uzyskują najlepszy smak po przemrożeniu. W ogrodowej uprawie potrzebuje torfowej, kwaśnej gleby i dostatku wilgoci.

Gęsiówka kaukaska jest zimozieloną byliną, tworzącą gęste poduszki obsypane wiosną białymi kwiatami. Według najnowszych opisów nie stanowi samodzielnego gatunku, ale jest podgatunkiem gęsiówki alpejskiej. Zmiana klasyfikacji w niczym nie umniejsza popularności byliny, jako rośliny zdobiącej ogrody skalne i kwiatowe rabaty.