Rośliny liściaste

Kocanki włochate rosną w swojej południowoafrykańskiej ojczyźnie jako krzewinki albo półkrzewy. Ze względu na brak odporności na mróz, w naszych warunkach są zwykle uprawiane jako rośliny jednoroczne. Oprócz formy botanicznej o srebrzyście owłosionych liściach spotyka się kultywary różniące się wielkością i kolorem liści.

Widliczka bezłodygowa jest ciekawą i oryginalną rośliną, która przypomina mech albo paproć i należy do jedynego, bardzo licznego rodzaju z rodziny widliczkowatych. Jej krewni występowali na naszej planecie już przed 300 milionami lat. Selaginella apoda, roślina z imponującą historią rodzinną, pochodzi z mokradeł meksykańskich i jest w naszych warunkach atrakcyjną rośliną doniczkową.

Niepowtarzalna uroda słonecznika stanowi ozdobę wielu ogrodów. Nawet dzieci z łatwością rozpoznają tę roślinę z wielkimi złotymi kwiatami, jednak mało kto wie, jak wielka jest różnorodność gatunków i odmian rodzaju botanicznego Helianthus. Słonecznik zwyczajny jest jednym z około 70 gatunków swojego rodzaju. W przeciwieństwie do wielu innych swoich krewniaków, między innymi topinamburu, jest rośliną jednoroczną.

Mozga trzcinowata jest nadwodną trawą rodzimego pochodzenia, której szerokie liście i efektowne wiechy kwiatów mogą być ozdobą ogrodu. Lubi tereny wilgotne i podmokłe, ale radzi sobie też na glebie umiarkowanie wilgotnej. W ogrodowej uprawie spotyka się kultywary o paskowanych liściach.

Parzeplin brazylijski, nazywany też gunnerą olbrzymią, jest tropikalną byliną, rosnącą na podmokłych terenach południowej Brazylii. Botaniczna nazwa rodzajowa upamiętnia norweskiego botanika Johana Ernsta Gunnerus'a. Olbrzymie liście gunnery przypominają mocno wyrośnięty rabarbar, chociaż obie rośliny nie są spokrewnione.

Duże, żółte i silnie pachnące kwiaty oraz pływające liście podobne do grzybieni białych sprawiają, że grążel żółty jest efektowną ozdobą większych ogrodowych sadzawek. Jest rodzimą byliną, którą można spotkać na stojących albo wolno płynących wodach na niżu. Wadą rośliny jest zawartość trujących alkaloidów.

Pióropusznik strusi jest krajową paprocią o silnych kłączach i podziemnych rozłogach. Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego fizyka Carlo Matteucci. Bardzo duże pióropusze liści stanowią efektowną ozdobę w ogrodzie. Liście zasuszone jesienią utrzymują się do końca zimy.

Penstemon Hartwega jest bardzo atrakcyjną, chociaż mało znaną byliną meksykańskiego pochodzenia. Tworzy zwarte kępy jasnozielonych liści i rurkowo-wargowe kwiaty w jaskrawych kolorach na wzniesionych pędach. Pewną wadą penstemonu jest jego niezupełna mrozoodporność i konieczność okrywania na zimę.

Wiechlina łąkowa jest byliną z podziemnymi rozłogami rodzimego pochodzenia. Jest odporna na trudne warunki siedliskowe oraz niskie temperatury. W ogrodzie może być wykorzystywana do tworzenia trawników, naturalnych łąk i kompozycji.

Pod względem bogactwa kolorów jesiennych liści mało która roślina może konkurować z ambrowcem balsamicznym. Podobne do klonowych liście już pod koniec września zaczynają przybierać rozmaite odcienie kolorów od żółtopomarańczowego przez karminowoczerwony do ciemnofioletowego. Nazwa rodzajowa drzewa (Liquidambar) oznacza dosłownie "płynny bursztyn" i nawiązuje do słodko pachnącej żywicy, której Indianie używali jako gumy do żucia.

Odporna na mróz i mało wymagająca wiśnia wonna jest sadzona w ogrodach jako drzewo ozdobne. Wiosną oczarowuje bogactwem kwiatów i ich mocnym, przyjemnym zapachem. Cierpkie owoce wiśni wonnej nie nadają się wprawdzie do spożycia, ale w zachodniej Azji jej mielone nasiona są od wieków używane jako przyprawa o nazwie "mahaleb", co znalazło odbicie w botanicznej nazwie gatunkowej.

'The Pilgrim' jest bardzo cenioną odmianą z 1991 roku należącą do róż angielskich, grupy krzyżówek i odmian stworzonych przez angielskiego ogrodnika Davida Austin'a. Pod względem formy jest różą parkową, krzaczastą. Jej niepowtarzalne kwiaty mają cytrynowożółty kolor, a płatki tworzą efektowną kompozycję płaskiego talerzyka. Roztaczają intensywny aromat.

Spokrewniony z zawilcami i sasankami orlik pospolity jest objęty ochroną w lasach, ale chętnie uprawiany w przydomowych ogrodach. Oryginalne, ładne kwiaty orlika pospolitego są zaopatrzone w ostrogę, która przypomina szpon orła - co znalazło odbicie w nazwie rodzajowej rośliny. Istnie wiele odmian hodowlanych orlika o kwiatach pojedynczych i pełnych oraz niespotykanych u formy dzikiej kolorach.

Cyklamen perski jest blisko spokrewniony z pierwiosnkami i nie ma nic wspólnego z fiołkami, chociaż czasem bywa błędnie nazywany fiołkiem alpejskim. Uprawiany od wieków jako roślina ozdobna, doczekał się wielu odmian. Uważany przez pewien czas za kwiat staromodny, wraca do popularności w szerokiej palecie form i kolorów.

Kasztanowiec czerwony jest hybrydą pochodzącego z Bałkanów kasztanowca białego i amerykańskiego kasztanowca krwistego. Powstał przez przypadek w Niemczech w XIX w. Kwiaty tego mieszańca mają kolor czerwony, a owoce są prawie zupełnie pozbawione kolców. W maju stanowi efektowną ozdobę dużego ogrodu.

Starzec Jakubek jest rodzimym gatunkiem o dużych, żółtych, zebranych w wiechę kwiatach. Ponieważ pełnia kwitnienia przypada na dzień świętego Jakuba, czyli 25 lipca, stąd wzięła się i zwyczajowa, i botaniczna nazwa rośliny. Roślina jest trująca i szczególni niebezpieczna dla koni.

Bukszpan zwyczajny jest zimozielonym, wolno rosnącym krzewem, który od dawna stanowi podstawę niskich, strzyżonych w geometryczne formy żywopłotów. Radzi sobie zarówno w cieniu, jak i na stanowiskach słonecznych. Niepozorne, o przyjemnym zapachu kwiaty bukszpanu zwyczajnego, są chętnie odwiedzane przez pszczoły.

Kocanki piaskowe to niewielka bylina rodzimego pochodzenia, która preferuje gleby suche i piaszczyste, a zbyt żyzne i wilgotne stanowiska wręcz jej szkodzą. Popielatoszara, pokryta srebrzystymi włoskami roślina, rozwija żółtozłociste koszyczki kwiatów zebranych w wiechę. Kocanki piaskowe są rośliną dekoracyjną oraz zielarską.

Cissus rombolistny jest tropikalnym pnączem, którego dekoracyjne liście składają się trzech ciemnozielonych romboidalnych blaszek. Wyparty przez pewien czas przez modniejsze i kapryśne nowinki, odzyskuje popularność jako roślina sprawdzona i niekłopotliwa.

Pochodzący z południa Ameryki Północnej uczep rózgowaty zamienia balkon w morze złotych kwiatów. Przez kilka miesięcy kwitnie rozwijając niezmordowanie coraz to nowe złotożółte gwiazdki. Jest wrażliwy na mróz, dlatego najczęściej bywa traktowany jako roślina jednoroczna, chociaż może przezimować w pomieszczeniu.

Monstera dubia jest rzadko spotykanym w uprawie doniczkowej gatunkiem egzotycznego pnącza. Z tej małej popularności wynika pewnie używanie łacińskiej nazwy, której część gatunkowa znaczy dosłownie "wątpliwa, niepewna" i odnosi się do pierwotnego umieszczenia rośliny w rodzaju Marcgravia. Małe i zamknięte liście tej monstery dopiero z wiekiem stają porozcinane i dziurawe.

Mięta cytrynowa, bylina o zapachu z dominującą nutą cytrynową, jest odmianą mięty szlachetnej (Mentha ×gentilis). Ta z kolei jest hybrydą mięty polnej (Mentha arvensis) i mięty zielonej (Mentha spicata). W handlu bywa też określana jako Mentha piperita var. citrata. Nie należy mylić mięty cytrynowej ze sprzedawanym czasem pod tą nazwą aromatycznym kłosowcem meksykańskim (Agastache mexicana).