Ogród naturalny

Ze swoimi dużymi kwiatami w różnych odcieniach żółci, pomarańczu i czerwieni, nasturcja większa wnosi do każdego ogrodu bardzo wyraziste akcenty. Powstała jako hybryda na zachodzie Ameryki Południowej. Od XVII wieku jest uprawiana w Europie. Chociaż w swojej ojczyźnie rośnie jako bylina, u nas jest rośliną jednoroczną.

Tojeść kropkowana jest byliną od dawna zadomowioną u nas i spotykaną w wilgotnych zaroślach i nad brzegami wód. Jest uprawiana w ogrodach ze względu na efektowne, zebrane w górnej części łodygi żółte kwiaty. Nazwa rodzajowa odnosi się do greckiego wodza Lysimachosa (Lizymacha), diadocha Aleksandra Wielkiego, który według legendy jako pierwszy odkrył tę roślinę.

Pałka szerokolistna jest byliną z długim kłączem, rosnącą nad brzegami wód i tworzącą rozległe szuwary. Zarówno kłącza, jak i pędy, kwiatostany oraz nasiona tej rośliny są jadalne. Na dodatek może pełnić w ogrodzie funkcję dekoracyjną.

Kapusta sitowata znana potocznie jako musztardowiec, chińska musztarda albo kapusta sarepska jest rośliną jednoroczną ze znanej rodziny kapustowatych. Liście mogą być wykorzystywane jako warzywo, nasiona jako przyprawa, a cała roślina z żółtymi kwiatami ma również walory dekoracyjne. Do Polski przybyła dopiero w XIX wieku.

Jasnota plamista jest rodzimego pochodzenia byliną z podziemnymi rozłogami. Od niemal identycznej jasnoty białej różni się kolorem kwiatów. W przeciwieństwie do podobnej jasnoty purpurowej warga kwiatu tego gatunku jest charakterystycznie plamista - stąd epitet gatunkowy. Jest rośliną miododajną.

Przymiotno białe zostało przywiezione z Ameryki Północnej do Europy jako roślina ozdobna. Ponieważ roślina bardzo łatwo się rozsiewa, rozprzestrzeniła się od tego czasu po całym kontynencie, stając się w niektórych regionach inwazyjnym neofitem. Biorąc pod uwagę subtelną urodę jego kwiatów i długi okres kwitnienia, warto przywrócić mu czasem w ogrodzie jego pierwotną rolę dekoracyjną.

Nazwa "czosnek słoniowy" jest z jednej strony bardzo trafna, z drugiej zaś nieco myląca, ponieważ tej roślinie bliżej jest pod względem botanicznym do pora niż do zwykłego czosnku. Faktem jest, że czosnek słoniowy tworzy bardzo duże główki, które mogą ważyć do 400-500 g. Ma smak łagodniejszy od czosnku i może być spożywany na surowo albo w przetworzonej postaci.

Modrzew japoński jest bliskim krewnym modrzewia europejskiego, zadomowionym na japońskiej wyspie Honsiu. Epitet gatunkowy upamiętnia Engelberta Kaempfer'a (1651-1716), niemieckiego przyrodnika i podróżnika. W uprawie ogrodowej, oprócz formy botanicznej, można spotkać rozmaite kultywary modrzewia japońskiego.

Przetacznik perski jest gatunkiem kaukaskiego pochodzenia, który sprowadzony 200 lat temu do ogrodu botanicznego w Niemczech, zdziczał i rozprzestrzenił się szybko w całej Europie. Chociaż jest często spotykany zwłaszcza na polach uprawnych, to ze swoimi delikatnymi, niebieskimi kwiatami może pełnić również rolę ogrodowej dekoracji.

Wiąz górski 'Camperdownii' jest niewielkim drzewem o malowniczej, parasolowatej koronie. Został znaleziony około roku 1835-1840 w lasach hrabiego Camperdown w Szkocji. Młode drzewo zostało przesadzone do ogrodów pałacowych, a zaszczepienie pędu na podkładce wiązu górskiego, dało początek znanej odmianie.

Ten pochodzący z Dalekiego Wschodu podgatunek klonu tatarskiego zachwyca ognistą barwą jesiennych liści. Tworzy szeroką, rozłożystą koronę; czasem przybiera formę krzewiastą. Owoce-skrzydlaki przyjmują z czasem barwę czerwoną i długo stanowią ozdobę drzewa.

Mikołajek płaskolistny jest byliną rodzimego pochodzenia, chociaż dość rzadko w naturze spotykaną. Ze względu na oryginalne kwiatostany i ciekawe ubarwienie całej rośliny, jest uprawiany jako roślina ozdobna. Tworzy efektowne kompozycje z innymi roślinami, a także nadaje się na suche bukiety.

Pochodząca z Bałkanów i Krymu ruta zwyczajna była znaną od starożytności rośliną leczniczą i przyprawową. Wiechowate, żółte kwiatostany ruty mogą stanowić ozdobę ogrodu. Półkrzew nadaje się również na niskie żywopłoty. Nazwę Ruta graveolens można przetłumaczyć jako "mocno pachnące, gorzkie ziele".

Prusznik niebieski 'Victoria' jest odmianą o intensywnym, ciemnoniebieskim kolorze kwiatów. Zebrane w liczne wiechy przypominają nieco obsypany kwiatami bez lilak, z którym krzew nie jest jednak spokrewniony. Ta efektowna i dekoracyjna odmiana prusznika może stanowić atrakcyjny akcent w każdym ogrodzie.

Złotlin japoński jest niewysokim krzewem ogrodowym, który efektowny wygląd potrafi zachować przez cały rok. Zimą ozdobę stanowią połyskliwe, jasnozielone pędy, wiosną złote kwiaty, a latem intensywnie zielone liście, przebarwiające się jesienią na żółty kolor. W uprawie spotyka się botaniczną formę złotlinu z pojedynczymi kwiatami oraz odmiany hodowlane o kwiatach pełnych. Botaniczna nazwa Kerria pochodzi od nazwiska Williama Kerr'a, ogrodnika z Kew Gardens.

Wiciokrzew japoński jest pnączem z Dalekiego Wschodu o cienkich pędach i częściowo zimozielonych liściach. Białe, mocno aromatyczne kwiaty, z czasem stają się żółte. Późną jesienią ozdobę stanowią ciemnofioletowe owoce. Bez podpór może pełnić rolę rośliny okrywowej.

Długosz królewski jest rodzimą paprocią, chociaż rzadko spotykaną w naturze. Rośnie na bagnistych łąkach i torfowiskach, czasem w wilgotnych lasach. Należy do najpiękniejszych i najwyższych krajowych paproci. Stanowi szczególną ozdobę cienistych i podmokłych ogrodowych zakątków.

Pietruszka naciowa jest odmianą pietruszki zwyczajnej, która od wieków stanowi ważną przyprawę kuchenną. W przeciwieństwie do pietruszki korzeniowej rozwija głównie nadziemną część, a liście pozyskuje się w miarę dorastania. Pęd kwiatostanowy i nasiona tworzy w drugim roku wegetacji.

Pigwa pospolita forma gruszkowata, potocznie nazywana pigwą gruszkową, nie jest wbrew pozorom żadną krzyżówką pigwy z gruszą. Jest to po prostu grupa odmian wyróżniających się formą owoców przypominającą gruszki. Odmiany o okrągłych owocach nazywane są pigwą jabłkową.

Swoim naturalnym, subtelnym urokiem goździk kropkowany podbija ogrody skalne oraz wzorowane na naturalnych. Tworzy gęste kobierce, a jego niewielkie, jaskrawe kwiaty są zebrane w luźne kwiatostany. W ogrodach znajduje różnorodne zastosowanie, również jako roślina okrywowa.

Starzec zwyczajny pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego ale doskonale zadomowił się w naszych warunkach klimatycznych. Rozwija się jako roślina jednoroczna, ale również dwuletnia i wtedy kwitnie praktycznie przez cały rok. Chociaż na pastwiskach i łąkach jest niepożądany ze względu na właściwości trujące, to w ogrodzie prezentuje swoją oryginalną, naturalną urodę.

Kostrzewa czerwona występuje w formie kępowej albo rozłogowej, tworząc gęste dywany. Poza przeznaczeniem praktycznym do obsiewania pastwisk i łąk ten gatunek trawy w licznych odmianach może też pełnić funkcję dekoracyjną w parkach i ogrodach. Kostrzewa czerwona nadaje się do tworzenia trawników ozdobnych i rekreacyjnych, a także brać udział w rozmaitych kompozycjach.