Ogród naturalny

Bogate w witaminy i cenione od tysiącleci w azjatyckiej medycynie owoce kolcowoju chińskiego zyskały sławę jako superfood. Handlowa nazwa "jagody goji" pochodzi od chińskiego "gouqi". Krzew jest odporny na mróz i z powodzeniem może być uprawiany w naszych ogrodach również w celach dekoracyjnych.

Burak ćwikłowy, podobnie jak burak cukrowy, nie jest gatunkiem botanicznym rośliny, ale nazwą zbiorczą odmian hodowlanych podgatunku buraka zwyczajnego. W przypadku roślin użytkowych znanych od tysiącleci wyhodowane odmiany znacznie różnią się od form botanicznych, nabierając coraz więcej cech przydatnych do celów spożywczych i leczniczych.

Kamasja jadalna jest bardzo dekoracyjną, chociaż rzadko spotykaną w naszych ogrodach byliną. Jej cebule były ważnym pokarmem Indian zamieszkujących północno-zachodnie obszary Ameryki Północnej. Nazwa gatunkowa quamash pochodzi z języka narodu Nez Perce i oznacza właśnie "jadalną cebulę".

Obiela wielkokwiatowa albo groniasta jest dużym krzewem ozdobnym o efektownych kwiatostanach w czysto białym kolorze. Tworzy długie, łukowato wygięte pędy i potrafi dorosnąć do trzech metrów wysokości i podobnej szerokości. Krzew dobrze znosi mróz, jest odporny na szkodniki i choroby.

Łubin żółty jest gatunkiem rośliny jednorocznej, przedstawicielem licznej rodziny motylkowatych (bobowatych). Wykorzystywany jest w rolnictwie jako nawóz zielony, jednak żółte i pachnące kwiatostany mogą być również efektowną ozdobą ogrodowych rabat.

Czarnuszka siewna jest znaną od tysięcy lat rośliną przyprawową i leczniczą. Zanim w V wieku trafił do Europy pieprz, nasiona czarnuszki stanowiły ważną przyprawę o korzenno-owocowym smaku. Duże kwiaty wyrastające na szczycie pędów oraz pierzaste liście stanowią ozdobę ogrodowych rabat.

Lagerstremia indyjska jest egzotycznym krzewem lub niewielkim drzewem o stosunkowo dużej odporności na mróz. W naszych warunkach najbezpieczniej jest uprawiać ją w pojemnikach i zimować w pomieszczeniu. Nazwa upamiętnia Carla Magnusa von Lagerström'a, znajomego Linneusza, który przywiózł roślinę z Chin.

Odętka wirginijska jest byliną z prerii amerykańskich, gdzie porasta tereny podmokłe. Różowe do czerwonofioletowych kwiaty odętki wirginijskiej są bardzo regularnie ustawione w długi kłosowaty kwiatostan. Oprócz efektownych kwiatów do uprawy tej rośliny w ogrodzie zachęca długi okres kwitnienia oraz całkowita w naszych warunkach mrozoodporność.

Macierzanka cytrynowa jest śródziemnomorskim ziołem, które służy jako przyprawa do wielu potraw mięsnych i rybnych, a także nadaje oryginalną nutę napojom. Nie jest gatunkiem botanicznym, ale mieszańcem macierzanki zwyczajnej (Thymus pulegioides) i macierzanki tymianku (Thymus vulgaris). Uprawiany w odmianach o rozmaicie zabarwionych liściach. W ogrodzie może służyć z powodzeniem również jako roślina ozdobna.

Bylica boże drzewko była ceniona za swoje lecznicze właściwości już w starożytności. Później stała się częstym gościem w ogrodach klasztornych. Aromatyczny półkrzew dotarł do Polski dopiero w XVI wieku. W naszym klimacie nie zawiązuje owoców. W wielu krajach była uważana za roślinę magiczną i leczniczą.

Ostnica 'Ponytails' jest delikatną, kępkowatą trawą o nitkowatych liściach i beżowych kwiatostanach, które pięknie falują nawet przy lekkich podmuchach wiatru. Każdemu ogrodowi nadaje szczególny charakter, doskonale komponuje się z innymi trawami ozdobnymi. Efektowne, pierzaste owocostany tej trawy stanowią dekorację ogrodu również zimą.

Wiesiołek dwuletni trafił do Europy z Ameryki Północnej na początku XVII wieku jako roślina ozdobna. Tak bardzo zadomowił się na naszym kontynencie, że wiele osób uważa go za gatunek rodzimy. Botaniczna nazwa rodzajowa pochodzi od greckich słów "oino" (wino) i "ther" (zwierzę), jako że według dawnych wierzeń wiesiołek zwilżony winem miał zapewniać szczęście podczas polowania.

Dziewanna drobnokwiatowa w pierwszym roku rozwija tylko okazałą rozetę liści, natomiast wysoki pęd zakończony długim kwiatostanem pojawia się dopiero w drugim roku. Jest prawdziwym magnesem dla owadów, a długi okres kwitnienia zapewnia im pożywienie przez wiele tygodni. Dziewanna może być atrakcją w ogrodzie oraz rośliną leczniczą.

Szczaw zwyczajny jest rodzimą byliną o raczej rzadko spotykanym rozwoju dwupiennym. To oznacza, że kwiaty żeńskie i męskie rozwijają się oddzielnie na dwóch roślinach. Zawierające kwas szczawiowy liście są jadalne i używane do zup, sosów i sałatek.

Pochodzący z Gór Skalistych świerk kłujący odznacza się intensywnie srebrzystą barwą igieł. Regularny, stożkowy pokrój, sztywne gałęzie wyrastające na pniu od samej ziemi i kłujące igły sprawiają, że drzewo w każdym wieku wygląda jak bożonarodzeniowa choinka. Świerk srebrzysty doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z drzewami o innych kolorach liści.

Rozchodnik kaukaski jest sukulentową byliną sprowadzoną przez ogrodników w XIX wieku do Europy. Doskonale znosi nasze warunki klimatyczne i czasem występuje nawet w naturalnym środowisku jako zbieg z ogrodu. Rozwija płożące i ukorzeniające się pędy płonne oraz wzniesione pędy kwiatowe. Efektowne podbaldachy kwiatów wabią na rabaty roje pszczół.

Wrzosiec krwisty jest niską, odporną na mróz krzewinką, która która wnosi do ogrodu kolory kwiatów od lutego do kwietnia. Jeśli nawet pierwsze kwiaty wrzośca krwistego nie czynią jeszcze wiosny, to na pewno inaugurują prawdziwe przedwiośnie. Biel resztek śniegu miesza się w ogrodzie z zielenią listków i czerwienią kwiatów.

Róża 'Chopin' jest odmianą róży wielkokwiatowej, została wyhodowana w Polsce w 1980 r. jako hybryda odmian 'Crepe de Chine' i 'Peer Gynt'. Sztywne, grube i proste pędy wieńczą duże i efektowne, białokremowe kwiaty. Zakwita w połowie czerwca i powtarza kwitnienie w drugiej połowie lata, zachowując niezwykły urok aż do późnej jesieni.

Tawuła wczesna, podobnie jak wiele jej kuzynek, jest pięknym krzewem ogrodowym. Powstała ze skrzyżowania tawuły Thunberga z tawułą wielokwiatową. Wiosną prawie całkowicie ginie pod osłoną białych kwiatów, która przypomina śnieg albo welon panny młodej.

Jałowiec łuskowaty to wiecznie zielony krzew o sztywnych, grubych i kłujących, srebrzysto-niebieskich na wierzchu igłach. Rośnie powoli i dorasta do ok. 2 metrów wysokości i 4 metrów szerokości. Roślina nadaje się na stanowiska słoneczne i świetnie sprawdza się na przepuszczalnych glebach. Z racji swoich niewielkich wymagań świetnie sprawdza się np. w ogrodach skalnych, naturalnych oraz w donicach jako ozdoba na tarasach.

Hortensja bukietowa 'Pink Diamond' jest bardzo dekoracyjnym krzewem o dużych stożkowatych kwiatostanach. Białe kwiaty tej hortensji z czasem przebarwiają się na kolor różowy. Krzew dorasta zwykle do 2 m wysokości, a wiechy kwiatów stanowią ozdobę nawet zimą, oszronione lub przyprószone śniegiem.

Liście i wierzchołki młodych pędów portulaki pospolitej mają orzechowo-kwaskowy smak, zawierają dużo witamin i zdrowych kwasów tłuszczowych. Jest interesującym dodatkiem do sałatek, twarogu i innych potraw. O właściwościach leczniczych portulaki pospolitej wspomina już słynna Hildegarda z Bingen, jedenastowieczna frankońska uzdrowicielka.