Rośliny do półcienia

Nazwa botaniczna ostrokrzew paragwajski jest mało znana, znacznie bardziej popularna jest natomiast hiszpańska nazwa yerba mate. Napar z liści i gałązek tej rośliny znany jest mieszkańcom Ameryki Południowej od pradawnych czasów. W naszych warunkach możliwa jest uprawa ostrokrzewu paragwajskiego jedynie w pomieszczeniu.

Dereń świdwa jest krzewem rodzimego pochodzenia, który potrafi zdobić ogród przez cały rok. Najpierw pojawia się gęsta okrywa ciemnozielonych liści, potem pachnące białe kwiaty i kuliste, granatowe owoce. Jesienią liście przebarwiają się na ciemną, winnoczerwoną barwę, a kiedy opadną, widoczne są zimą roczne pędy w kolorze brunatnoczerwonym.

Rodzicami tej hybrydy nazwanej bodziszkiem Rozanne są bodziszek himalajski oraz odmiana bodziszka Wallicha. Została ona odkryta pod koniec XX wieku i zaprezentowana po raz pierwszy na londyńskiej wystawie w 2000 roku. Efektowne kwiaty, długi okres kwitnienia i odporność rośliny sprawiły, że bodziszek Rozanne zyskał popularność nie tylko w Europie.

Kobea pnąca jest niezwykle szybko rosnącym pnączem, które w krótkim czasie potrafi stworzyć szczelną zasłonę w ogrodzie albo na tarasie. Duże, lekko pachnące dzwonki kwiatów rozwijają się przez całe lato aż do pierwszych przymrozków. Ze względu na brak odporności na mróz, kobea jest traktowana w naszych warunkach jako roślina jednoroczna.

Stromanthe thalia 'Triostar' jest bardzo efektowną odmianą stromante, spokrewnioną między innymi z kalateą i ctenanthe. Bylina ma wprawdzie swoje wymagania, jednak uchodzi za prawdziwą gwiazdę pośród liściowych roślin ozdobnych. Jej liście potrafią zmieniać w ciągu dnia pozycję, kierując się do słońca, a wieczorem składać się na spoczynek.

Jasnota biała przypomina ogólnym wyglądem i kształtem liści pokrzywę, jednak z tą parzącą rośliną łączy ją tylko pokrewieństwo w ramach botanicznej rodziny. Jako bylina rodzimego pochodzenia jest mało wymagająca i łatwa w uprawie. Jasnota biała zalicza się do ziół jadalnych, ma właściwości lecznicze, a jej kwiaty stanowią źródło pokarmu dla wielu owadów.

Hoja różowa jest tropikalnym pnączem, które uprawiane w doniczce zachwyca urodą swoich kwiatów. Mają kształt pięcioramiennych gwiazdek i wyglądają jak odlane z porcelany albo wosku. Utrzymują się przez kilka tygodni. Roztaczają mocny aromat. Nazwa rodzajowa upamiętnia angielskiego botanika Thomasa Hoy'a.

Fatsja japońska jest zimozielonym krzewem, który uprawiany w naszych warunkach jako roślina doniczkowa wnosi do mieszkania dalekowschodni nastrój. Nazwa rodzajowa pochodzi od przybliżonej wymowy japońskiego słowa "osiem", co ma związek z ośmioma działkami klapowanych liści krzewu. Jako roślina ozdobna fatsja doczekała się wielu odmian, różniących się formą i kolorem liści.

Wilczomlecz białounerwiony jest pochodzącym z Madagaskaru krzewem sukulentowym. Nazwa gatunkowa, zarówno botaniczna, jak i polska, nawiązuje do wyglądu liści. Są one ciemnozielone z wyraźnym białym unerwieniem i wyrastają niczym na palmie, w górnej części łodygi. Jak każdy wilczomlecz, roślina zawiera trujący mleczny sok.

Pochodzący z Chin gatunek rutewki upamiętnia nazwą francuskiego botanika Père Jean Marie Delavay'a. Należy do najbardziej eleganckich bylin ogrodowych. Z luźnej kępy liści wyrasta wysoka łodyga kwiatowa zakończona wiechą filigranowych kwiatów.

Wiciokrzew pomorski jest rodzimym pnączem, jednak rzadko spotykanym w naturalnym środowisku i podlegającym ochronie. Odznacza się nieprzeciętną urodą kwiatów i owoców, a na dodatek stanowi źródło pożywienia dla owadów i ptaków. Do wzrostu potrzebuje podpory.

Przywrotnik miękki jest atrakcyjną byliną o ozdobnych liściach. W ogrodach cieszy się dużą popularnością jako roślina okrywowa. Kwiaty są wprawdzie drobne, ale rozwijają się licznie i tworzą żółtozieloną mgiełkę nad warstwą liści. Nadaje się również jako efektowne tło dla kolorowych bylin.

Wiąz szypułkowy jest rodzimym gatunkiem długowiecznego drzewa, które osiąga z wiekiem znaczną wysokość i rozpiętość korony. W roli drzewa dekoracyjnego nadaje się raczej do dużych ogrodów. Charakterystyczne deskowate rozszerzenie podstawy pnia zapewnia drzewu dużą odporność na wywrócenie przez wiatr.

Wiąz syberyjski bywa nazywany wiązem Turkiestanu, co wskazuje na jego pochodzenie, mandżurskim albo karłowym. Jest średniej wielkości drzewem i w naszych warunkach niezbyt długowiecznym. Doskonale znosi przycinanie w każdym wieku i nadaje się idealnie na żywopłoty. Wszystkie potoczne i poboczne nazwy drzewa łączy jedna botaniczna: Ulmus pumila.

Kielichowiec wonny pochodzi z południowego wschodu Ameryki Północnej i jak wskazuje botaniczna nazwa gatunkowa (floridus) jest również zadomowiony na Florydzie. Nie tylko kwiaty, ale również kora tego krzewu pachnie przyjemnie cynamonem, kamforą i goździkami. Zmiażdżone świeże pędy kielichowca stanowią naturalny środek odstraszający komary i inne uciążliwe owady.

Zimozielony krzew skimmii japońskiej przybył do nas z Dalekiego Wschodu i stanowi ozdobę ogrodu przez cały rok. Na ciemnozielonym tle liści pojawiają się wiosną kremowobiałe grona kwiatów, a potem jaskrawoczerwone owoce. Jest rośliną dwupienną, co oznacza, że dekoracyjne pestkowce pojawią się tylko na krzewach żeńskich.

Pieris japoński 'Forest Flame' jest odmianą lubianego gatunku zimozielonych krzewów, poszukiwanych przez miłośników ogrodów. Odznacza się jaskrawą, pomarańczowoczerwoną barwą młodych liści na ciemnozielonym tle starszego ulistnienia. Odmianę wyhodowano 70 lat temu w Wielkiej Brytanii.

Mało wymagająca i przystosowana do naszych warunków klimatycznych topola biała może rosnąć w miejscach, których unikają inne drzewa i krzewy. Jest gatunkiem szybko rosnącym, a jednocześnie dosyć długowiecznym — osiąga wiek ponad 200 lat. Szarobiała kora u młodej topoli z wiekiem czernieje w dolnej partii pnia.

Jeśli chodzi o formę kwiatów egzotycznej celozji grzebieniastej, trudno znaleźć większą ekstrawagancję. Jedna z odmian celozji srebrzystej posiada zamiast normalnych, wyprostowanych kwiatostanów dziwacznie kędzierzawe kwiatowe taśmy. Deformacja wierzchołka pędu kwiatowego rozwinęła się w fantastyczne formy przypominające płaskie i wysokie "kogucie grzebienie".

Bodziszek korzeniasty tworzy gęste, zielone dywany, które w okresie kwitnienia stanowią niezwykle efektowny widok. W swoim naturalnym środowisku rośnie między skałami i kamieniami w półcieniu, i dlatego w ogrodzie można go wykorzystać do podsadzania powierzchni pod drzewami albo obok krzewów.

Krokosmia ogrodowa jest mieszańcem Crocosmia aurea i Crocosmia pottsii wyhodowanym we Francji pod koniec XIX wieku. Kłosowate kwiatostany tej krokosmii przypominają nieco frezję. W odróżnieniu od mieczyka, jej bulwy mają szanse na zimowanie w gruncie. Liczne odmiany hodowlane rozwijają duże kwiaty żółte, pomarańczowe albo czerwone.

Irga pozioma jest krzewem o nisko rozpostartych pędach i charakterystycznych rozgałęzieniach, które przypominają ości ryby. Latem zapewnia efektowną okrywę ciemnozielonych liści, a jesienią bogactwo jaskrawych owoców i pięknie przebarwione liście. Ze względu na wyjątkową wartość dekoracyjną, pochodząca z Chin irga pozioma szybko stała się popularnym krzewem w europejskich ogrodach.