Rośliny liściaste

Czosnek dęty jest byliną warzywną uprawianą w Chinach od ponad 2000 lat. Dziko rośnie nad Bajkałem i Ałtajem, skąd prawdopodobnie przez Rosję trafił w XVII wieku do Europy. Nie tworzy dużych cebul, a częścią użytkową jest bogaty w witaminę C, łagodny w smaku szczypior.

Cytron należy do najdawniej uprawianych roślin owocowych, w Indiach jest znany od tysięcy lat. Z Indii do Persji (kraina Media) przywiózł sadzonkę cytronu prawdopodobnie Aleksander Wielki. Jako pierwszy z cytrusów cedrat trafił do Europy, a sprowadzili go żydowscy migranci, którzy po zdobyciu Jerozolimy w 70 r. n.e. osiedlili się w Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. W przeciwieństwie do innych owoców cytrusowych największą wartość ma bardzo gruba skórka cytronu.

Krasnokwiat białokwiatowy jest najbardziej popularnym gatunkiem swojego rodzaju, spokrewnionego blisko na przykład z amarylisem, kliwią albo zwartnicą. Pochodząca z południowych obszarów Afryki bylina ma w swojej ojczyźnie lato, kiedy u nas panuje zima i potrzebuje okresu spoczynku dla przygotowania nowych kwiatów w naszych miesiącach letnich. Chociaż nazwa rodzajowa Haemanthus jest połączeniem greckich słów oznaczających "krew" i "kwiat", ten gatunek rozwija wyjątkowo baldachy białych kwiatów.

Macierzanka zwyczajna tworzy w ogrodzie pachnące dywany kwiatów. Ten rodzimego pochodzenia półkrzew nie tylko stanowi efektowną ozdobę, ale znajduje również zastosowanie jako roślina przyprawowa i lecznicza. Macierzanka zwyczajna jest nieco wyższa od macierzanki piaskowej i ma łodygi wyraźnie czterokanciaste, w odróżnieniu od okrągłych łodyg swojej kuzynki.

Pospolita w Polsce wyka ptasia nie tylko posiada subtelną urodę, ale jej kwiaty są też ważnym źródłem pożywienia dla pszczół i motyli. Rośliny rodzimego pochodzenia są w ogrodach znacznie rzadziej spotykane niż rozmaite egzoty. Niesłusznie, ponieważ są piękne, a na dodatek, w przeciwieństwie do obcych gatunków, bez problemu znoszą nasze warunki glebowe i klimatyczne.

Jeśli ktoś szuka szybko rosnącego pnącza, które na dodatek pięknie i obficie kwitnie, powojnik górski jest idealnym wyborem. Szybko i skutecznie potrafi zasłonić mało efektowne ściany albo mury. Oprócz białych kwiatów formy botanicznej występują kremowe i różowe odmian hodowlanych powojnika górskiego.

Kiedy pierwsze ciepłe promienie słońca zwiastują nadejście wiosny, nie tylko narcyzy i tulipany mają w ogrodzie swój czas świetności. Szczególnie efektowne są wtedy szafirki armeńskie, których liczne grona kwiatów tworzą niebieskie dywany. Nadają się doskonale nie tylko na kwiatowe rabaty, ale również do doniczek i pojemników na taras i balkon.

Aromatyczne i słodkie, niewielkie owoce poziomki pospolitej są cenione już od najdawniejszych czasów. Konkurencją dla poziomki stała się przypadkowo powstała w Europie w XVIII wieku hybryda dwóch amerykańskich poziomek, nazywana truskawką. Chociaż truskawka tworzy znacznie większe owoce, to jej starsza krewna wciąż jest chętnie uprawiana w wielu ogrodach.

Magnolia purpurowa uprawiana od wieków w Azji Wschodniej, trafiła do Europy pod koniec XVIII wieku i szybko zyskała trwającą do dzisiaj popularność. Ze skrzyżowania magnolii purpurowej z magnolią nagą powstała najpiękniejsza chyba magnolia pośrednia i jej liczne odmiany.

Turówka wonna należy do roślin, które wszyscy znają, ale mało kto potrafi je rozpoznać w terenie. Niezwykła popularność tej trawy wynika z jej charakterystycznego kokosowo-waniliowego aromatu, który zawdzięcza zawartości kumaryny. Chociaż kojarzy się głównie z aromatyczną Żubrówką, może stanowić również ozdobę ogrodu.

Kokoryczka wonna należy do bylin rodzimego pochodzenia, która potrafi efektownie ozdobić nie tylko zacienione zakątki ogrodu. Na grubych kłączach rośliny pozostają ślady po obumarłych pędach przypominające odciski pieczęci, dlatego m.in. Szwedzi, Niemcy i Anglicy nazywają kokoryczkę "pieczęcią króla Salomona".

Hortensja bukietowa 'Grandiflora' jest jedną z najbardziej cenionych odmian, a jej historia sięga 1862 roku. Na dorastającym do 2-3 m wysokości krzewie rozwijają się wielkie, stożkowate wiechy białych kwiatów, które pod koniec sezonu przebarwiają się na różowo. Wykazuje dużą odporność i niewielkie wymagania glebowe.

Odmianę hortensji bukietowej 'Little Lime' można byłoby nazwać mniejszą siostrą hortensji 'Limelight'. Przez całe lato prezentuje swoje piękne kwiatostany w orzeźwiającej limonkowej zieleni i bieli, które jesienią przebarwią się w delikatny róż. Ze względu na swoje niewielkie rozmiary doskonale nadaje się do uprawy w małych ogrodach oraz w pojemnikach.

Hiacynt wodny jest rośliną wodną z tropikalnych obszarów dorzecza Amazonki. W cieplejszym klimacie staje się rośliną inwazyjną, jednak w naszych warunkach nie jest w stanie przetrwać najłagodniejszej nawet zimy i z powodzeniem może stanowić ozdobę ogrodowych akwenów. Istnienie różnych nazw rośliny wynika z włączenia do rodzaju Pontederia samodzielnych kiedyś rodzajów Eichhornia i Monochoria.

Różowa odmiana trawy pampasowej, Cortaderia selloana 'Rosea', jest bardzo efektowna i rzadko spotykana. Z gęstych kęp długich liści wyrastają puszyste kwiatostany o różowej barwie. Pewną wadą tej ozdobnej trawy jest brak pełnej mrozoodporności, co wiąże się z koniecznością zimowej ochrony.

Pachypodium Lamera, endemiczny gatunek rośliny sukulentowej z Madagaskaru, ze względu na wygląd bywa nazywany palmą, chociaż należy do rodziny toinowatych i bliżej mu do oleandra albo plumerii. Stożkowaty, ciernisty pień służy jako magazyn wody. W odróżnieniu od kaktusów, które również przypomina, nie wymaga zimą chłodnego pomieszczenia.

Różanecznik żółty jest gatunkiem występującym licznie w zachodniej Azji oraz w Ukrainie, chociaż pojedyncze stanowisko znajduje się również w Polsce. Rośnie silnie rozgałęziony i dorasta do 2-3 m wysokości. Kwiaty są intensywnie żółte i pachnące.

Odmiana 'Admiration' popularnego berberysu Thunbrga odznacza się niewielkim wzrostem i zwartym półkulistym pokrojem. Liście krzewu są intensywnie bordowoczerwone, żółtozielono obrzeżone. Dzięki czerwonym liściom doskonale nadaje się do tworzenia w ogrodzie barwnych akcentów albo kompozycji z innymi krzewami. Odmianę wyhodowano w Litomyślu w Czechach.

Echinacea paradoxa jest jedynym gatunkiem jeżówki, który rozwija żółte kwiaty zamiast typowych purpurowych albo różowych i tym tłumaczy się epitet gatunkowy: paradoxa = "nieoczekiwana", "niezwykła". Jeżówka żółta lepiej znosi suszę i ocienienie niż bardziej popularna jeżówka purpurowa. Dzięki nietypowej barwie swoich kwiatów doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Filodendron 'Pink Princess', egzotyczna roślina o pięknych, dużych, ciemnozielonych liściach z różowymi wtrąceniami, nie jest "zwykłym" kultywarem filodendrona czerwieniejącego (Philodendron erubescens), ale mutacją hybrydy tego gatunku z Philodendron pertusum. Odmiana została wyhodowana na Florydzie (USA) na początku obecnego stulecia. Wykazuje dużą zmienność ubarwienia liści.

Goździk chiński rośnie na Dalekim Wschodzie jako bylina, jednak w naszych warunkach jest uprawiany w ogrodach z rozsady tylko przez jeden sezon. Ozdobę stanowią kwiaty rozwijające się od lipca do października. Liczne odmiany różnią się wielkością kwiatów, ich kolorem, wypełnieniem i wzorem.

Truskawka ‘Honeoye’ została wyhodowana w Stanach Zjednoczonych, w Europie uprawia się ją od ponad 40 lat. Bardzo wczesna odmiana wyróżnia się silnym wzrostem i wzniesionym pokrojem. Owoce są średniej wielkości, stożkowate, intensywnie czerwone i smaczne.