Rośliny o ozdobnych liściach

Bukszpan zwyczajny jest zimozielonym, wolno rosnącym krzewem, który od dawna stanowi podstawę niskich, strzyżonych w geometryczne formy żywopłotów. Radzi sobie zarówno w cieniu, jak i na stanowiskach słonecznych. Niepozorne, o przyjemnym zapachu kwiaty bukszpanu zwyczajnego, są chętnie odwiedzane przez pszczoły.

Kocanki piaskowe to niewielka bylina rodzimego pochodzenia, która preferuje gleby suche i piaszczyste, a zbyt żyzne i wilgotne stanowiska wręcz jej szkodzą. Popielatoszara, pokryta srebrzystymi włoskami roślina, rozwija żółtozłociste koszyczki kwiatów zebranych w wiechę. Kocanki piaskowe są rośliną dekoracyjną oraz zielarską.

Monstera dubia jest rzadko spotykanym w uprawie doniczkowej gatunkiem egzotycznego pnącza. Z tej małej popularności wynika pewnie używanie łacińskiej nazwy, której część gatunkowa znaczy dosłownie "wątpliwa, niepewna" i odnosi się do pierwotnego umieszczenia rośliny w rodzaju Marcgravia. Małe i zamknięte liście tej monstery dopiero z wiekiem stają porozcinane i dziurawe.

Mięta cytrynowa, bylina o zapachu z dominującą nutą cytrynową, jest odmianą mięty szlachetnej (Mentha ×gentilis). Ta z kolei jest hybrydą mięty polnej (Mentha arvensis) i mięty zielonej (Mentha spicata). W handlu bywa też określana jako Mentha piperita var. citrata. Nie należy mylić mięty cytrynowej ze sprzedawanym czasem pod tą nazwą aromatycznym kłosowcem meksykańskim (Agastache mexicana).

Kalina wonna jest pochodzącym z Chin krzewem, który zalicza się do roślin "kwitnących zimą". W naszych warunkach zakwita zwykle od stycznia do marca jeszcze przed rozwojem liści. Botaniczna nazwa gatunkowa upamiętnia Reginalda Farrera podróżnika i kolekcjonera roślin, który opisał wiele nowych gatunków między innymi z Chin.

Suchodrzew chiński jest zimozielonym krzewem o niskim, krzaczastym pokroju. Pochodzi z chłodnych lasów Chin i jest krewnym znajomej krzewuszki albo jagody kamczackiej. Doskonale nadaje się do roli rośliny okrywowej, można też tworzyć z niego niskie formowane żywopłoty.

Kalafior romanesco jest odmianą kapusty warzywnej, która jest uprawiana w Europie od XVI wieku. Ponieważ był on wyhodowany i uprawiany pierwotnie w okolicach Rzymu, stąd nazwa " romanesco". Ten kalafior odznacza się zielonym kolorem, dużą zawartością witamin oraz niezwykłą formą nazywaną samopodobieństwem - kształt całości kwiatostanu jest podobny do elementów składowych.

Ziemniak 'Gala' jest młodą odmianą wyhodowaną w Niemczech na początku obecnego wieku. Jest to odmiana wczesna o owalnych bulwach z gładką, jasnobrązową skórką i żółtym miąższem. Słoneczne stanowisko i żyzna, przepuszczalna gleba są warunkiem obfitych zbiorów ziemniaków 'Gala'.

Turzyca japońska jest długowieczną byliną o dekoracyjnych liściach. Tworzy niewysokie półkuliste kępy, nad którymi wznoszą się do późnej jesieni żółtobrązowe kłosy. Oprócz formy botanicznej tej turzycy istnieją kultywary o barwnych liściach. Szczególnie nadaje się do obsadzania ogrodowych zbiorników wodnych.

Mało znana u nas szkarłatka amerykańska jest efektowną byliną o drzewkowatym pokroju. Rozwija dekoracyjne kłosy kwiatów, a potem czarne, błyszczące jagody. Jej wadą jest zawartość lekko trujących substancji we wszystkich częściach rośliny.

Trzykrotka pasiasta 'Nanouk' jest odmianą o oryginalnie wybarwionych liściach na górnej stronie i intensywnie fioletowych pod spodem. Trzykrotka wytwarza długie pędy i w ciepłym klimacie jest sadzona jako roślina okrywowa. W naszych warunkach, w postaci różnych odmian, jest popularną i lubianą rośliną doniczkową.

Jarząb mączny jest gatunkiem rosnącym dziko w Tatrach i Pieninach. Ze względu na pokrój i efektowne srebrzystoszare zabarwienie liści jest chętnie sadzonym drzewem ozdobnym. Czerwone owoce z mączystym miąższem stanowią ogrodową dekorację oraz pokarm dla ptaków.

Kocanki włoskie są śródziemnomorskim półkrzewem, który w naszych warunkach jest narażony na przemarzanie. Rośliny uprawiane na rabacie muszą być na zimę, zabezpieczone przed mrozem, a posadzonym w pojemnikach trzeba zapewnić zimowanie w pomieszczeniu. Mocny aromat kwiatów kocanek włoskich przypomina zapach przyprawy curry.

Albicja jedwabista jest niewielkim drzewem, którego urodę trudno jest przecenić - biało-różowe pędzelki kwiatów nadają jej egzotycznego uroku, a filigranowe liście tańczą przy najlżejszym powiewie wiatru. Nazwa rodzajowa upamiętnia Filippo degli Albizzi, florenckiego przyrodnika, który jako pierwszy przywiózł roślinę z Konstantynopola do Europy w połowie XVIII wieku. Epitet gatunkowy julibrissin oznacza w języku perskim „jedwabny kwiat” i nawiązuje do długich pręcików, przypominających jedwabne nici.

Wydmuchrzyca piaskowa jest rodzimym gatunkiem trawy, spotykanym na wydmach nadmorskich nad Bałtykiem. W ogrodach jest sadzona jako roślina ozdobna. Gęste kępy mocnych źdźbeł trawy tworzą efektowne akcenty w ogrodzie i budzą nadmorskie wspomnienia.

Gorczyca polna jest przykładem uprawnej rośliny, która zastąpiona innymi gatunkami o lepszych właściwościach, jest teraz uznawana przez rolników za chwast. Odkładając na bok uprzedzenia, warto zauważyć w gorczycy polnej subtelną urodę złotych kwiatów oraz przydatność w kuchni pąków kwiatowych i liści.

Na naturalnych stanowiskach w tropikalnej Afryce rącznik pospolity dorasta do 13 m wysokości i jest niewielkim drzewem albo krzewem. W naszych warunkach jest uprawiany jako efektowna roślina jednoroczna. Nasiona Ricinus communis przypominają kleszcza pospolitego Ixodes ricinus, stąd zbieżność nazw, nie wiadomo tylko, czy kleszcza nazwano tak ze względu na podobieństwo z nasionami rośliny, czy odwrotnie.

Gajowiec żółty albo jasnota gajowiec to rodzimego pochodzenia bylina spotykana często w liściastych lasach. Ze względu na obficie rozwijające się żółte kwiaty i dekoracyjne liście, roślina jest sadzona również w ogrodach. Doskonale sprawdza się jako bylina okrywowa pod koronami drzew.

Kosmos pierzasty jest jednoroczną rośliną z subtropikalnych obszarów Meksyku. Jego filigranowe kwiaty w spokojnych odcieniach należą do najpiękniejszych kwiatów letnich w ogrodzie. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa kosmos = „harmonijnie uporządkowany wszechświat” lub kosmo = "ozdoba, ornament".

W odróżnieniu od innych traw z tego rodzaju botanicznego, które są bylinami, ta wiechlina jest rośliną jednoroczną, jednak w korzystnych warunkach może czasem przezimować. Tworzy luźne kępy i dobrze rośnie nawet w miejscach wydeptywanych, na przykład na ścieżkach.

Szkarłatka jagodowa przybyła do nas z Azji Południowo-Wschodniej jako roślina ozdobna. Potocznej nazwy "szkarłatka jadalna" nie należy traktować całkiem dosłownie, ponieważ niektóre części rośliny uchodzą za trujące, a poza tym przypisuje się jej działanie psychoaktywne. W Chinach roślina była znana i wykorzystywana do celów leczniczych i spożywczych już 3000 lat temu.

Ze swoimi dużymi kwiatami w różnych odcieniach żółci, pomarańczu i czerwieni, nasturcja większa wnosi do każdego ogrodu bardzo wyraziste akcenty. Powstała jako hybryda na zachodzie Ameryki Południowej. Od XVII wieku jest uprawiana w Europie. Chociaż w swojej ojczyźnie rośnie jako bylina, u nas jest rośliną jednoroczną.