Rośliny o ozdobnych liściach

Cyprysik nutkajski jest bardzo dekoracyjnym drzewem iglastym pochodzącym z zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Sklasyfikowany po raz pierwszy w 1824 roku jako cyprys, został kilkanaście lat później przeniesiony do rodzaju cyprysik, aby po najnowszych badaniach powrócić do pierwotnej pozycji i nazwy Cupressus nootkatensis. Epitet gatunkowy pochodzi od nazwy zatoki Nootka Sound, nad którą został w 1793 roku odkryty.

Szorstkowiec Fortune'a jest jedną z najbardziej mrozoodpornych palm, jednak zimowanie w gruncie nawet w najcieplejszych regionach Polski może być ryzykowne. Najlepiej jest wkopywać palmę do gruntu wraz z donicą, a na zimę przenosić ją do jasnego i ciepłego pomieszczenia. W naturze palma Fortune'a dorasta do 15 m, jednak w uprawie domowej osiąga co najwyżej 3 m.

Oman wielki jest jedną z najbardziej okazałych roślin zielnych o dużych, złotożółtych koszyczkach kwiatów. Jest znaną od wieków rośliną leczniczą. Nazwa gatunkowa helenium ma związek z legendami o Helenie Trojańskiej, a według innej teorii pochodzi od imienia minojskiej bogini Helénē.

Oliwka europejska jest zimozielonym drzewem, które dla cennych owoców zaczęto uprawiać już kilka tysięcy lat temu. Drzewo oliwne jest symbolem słonecznego Południa; uprawiane w doniczce wnosi na taras śródziemnomorski nastrój. Oliwka nie jest niestety odporna na mróz i w naszych warunkach trzeba jej zapewnić zimowanie w ciepłym pomieszczeniu.

Aukuba japońska jest zimozielonym krzewem o dekoracyjnych, żółto nakrapianych skórzastych liściach. Rozwijające się wiosną kwiaty nie są wprawdzie zbyt efektowne, ale rozwijają się z nich latem czerwone pestkowce będące ozdobą rośliny. Aukuba japońska jest rośliną dwupienną, owoce tworzą tylko egzemplarze żeńskie.

Oryginalne rozetki rojnika murowego są najczęściej wykorzystywane jako ozdoba w ogrodach skalnych albo okrycie większych powierzchni. W dawnych czasach rojnik był uważany za roślinę magiczną i sadzony na dachach i ścianach domów. Posiada również właściwości lecznicze. Jako sukulent jest bardzo odporny na suszę i mało wymagający.

Szachownica kostkowata to spotykana czasem również w Polsce piękna przedstawicielka rodziny liliowatych. Duży, dzwonkowaty kwiat tego gatunku ma wzór przypominający pola na szachownicy. Linneusz, który opisał roślinę, miał widocznie inne skojarzenia, jako że meleagris znaczy "perliczka".

Bogate w witaminy i cenione od tysiącleci w azjatyckiej medycynie owoce kolcowoju chińskiego zyskały sławę jako superfood. Handlowa nazwa "jagody goji" pochodzi od chińskiego "gouqi". Krzew jest odporny na mróz i z powodzeniem może być uprawiany w naszych ogrodach również w celach dekoracyjnych.

Rzodkiew czarna, podobnie jak biała i rzodkiewka, jest odmianą rzodkwi zwyczajnej. W porównaniu ze swoimi kuzynkami smakuje bardziej ostro i aromatycznie. Ze względu na wysoką zwartość witamin i innych cennych składników, jest przydatna nie tylko w kuchni, ale też w medycynie. Chociaż korzeń ma czarną skórkę, to miąższ rzodkwi pozostaje biały.

Kamasja jadalna jest bardzo dekoracyjną, chociaż rzadko spotykaną w naszych ogrodach byliną. Jej cebule były ważnym pokarmem Indian zamieszkujących północno-zachodnie obszary Ameryki Północnej. Nazwa gatunkowa quamash pochodzi z języka narodu Nez Perce i oznacza właśnie "jadalną cebulę".

Łubin żółty jest gatunkiem rośliny jednorocznej, przedstawicielem licznej rodziny motylkowatych (bobowatych). Wykorzystywany jest w rolnictwie jako nawóz zielony, jednak żółte i pachnące kwiatostany mogą być również efektowną ozdobą ogrodowych rabat.

Czarnuszka siewna jest znaną od tysięcy lat rośliną przyprawową i leczniczą. Zanim w V wieku trafił do Europy pieprz, nasiona czarnuszki stanowiły ważną przyprawę o korzenno-owocowym smaku. Duże kwiaty wyrastające na szczycie pędów oraz pierzaste liście stanowią ozdobę ogrodowych rabat.

Ziemniaki 'Bellarosa' są wczesną odmianą o bardzo dobrym smaku. Bulwy mają czerwonoróżową skórkę i przypominają nieco bataty. Jasnożółty miąższ nie ciemnieje w stanie surowym ani po ugotowaniu. Odmiana może być uprawiana na terenie całego kraju.

Bylica boże drzewko była ceniona za swoje lecznicze właściwości już w starożytności. Później stała się częstym gościem w ogrodach klasztornych. Aromatyczny półkrzew dotarł do Polski dopiero w XVI wieku. W naszym klimacie nie zawiązuje owoców. W wielu krajach była uważana za roślinę magiczną i leczniczą.

Dziewanna drobnokwiatowa w pierwszym roku rozwija tylko okazałą rozetę liści, natomiast wysoki pęd zakończony długim kwiatostanem pojawia się dopiero w drugim roku. Jest prawdziwym magnesem dla owadów, a długi okres kwitnienia zapewnia im pożywienie przez wiele tygodni. Dziewanna może być atrakcją w ogrodzie oraz rośliną leczniczą.

Szczaw zwyczajny jest rodzimą byliną o raczej rzadko spotykanym rozwoju dwupiennym. To oznacza, że kwiaty żeńskie i męskie rozwijają się oddzielnie na dwóch roślinach. Zawierające kwas szczawiowy liście są jadalne i używane do zup, sosów i sałatek.

Juka gwatemalska jest w swoim naturalnym środowisku dużym drzewem o wysokości kilkunastu metrów. W naszych warunkach może być uprawiana tylko w doniczkach i osiąga znacznie mniejsze wymiary. Pióropusze liści na pniu juki przypominają palmę, z którą jednak nie ma nic wspólnego.

Powojnik pnący jest wieloletnim pnączem o silnym wzroście, uprawianym w ogrodach, a także dziczejącym i osiedlającym się w dolinach rzek i w liściastych lasach. Jest szczególnie przydatny do pokrywania zielenią dużych ścian, pergoli, płotów i tworzenia zasłon dla mało atrakcyjnych obiektów w ogrodzie.

Kalina sztywnolistna jest pochodzącym z Chin zimozielonym krzewem o dobrej odporności na mróz i szkodniki. W maju rozwijają się płaskie baldachogrona kremowobiałych kwiatów, z których tworzą się potem jajowate pestkowce. Purpurowe owoce dojrzewając zmieniają barwę na czarną i stanowią atrakcyjny pokarm dla ptaków.

Wilczomlecz sosnka jest rodzimego pochodzenia byliną o zielonożółtych, pachnących przyjemnie kwiatach. Miniaturowe kwiatki są opatrzone podsadkami w takim samym kolorze i zebrane w wierzchotkę. Wyprostowane młode pędy wilczomlecza z bardzo wąskimi liśćmi przypominają gałązkę iglastego drzewa.

Akebia pięciolistkowa jest dalekowschodnim pnączem, wieloletnim i szybko rosnącym. W cieplejszych regionach może być zimozielona. Doskonale nadaje się do obsadzania altan ogrodowych, pergol i rozmaitych podpór. Jadalne owoce akebii w naszych warunkach raczej nie dojrzeją.

Kora brzozy papierowej stanowi w ogrodzie dużą atrakcję - trudni o bardziej białe akcenty. Pochodzi z Ameryki Północnej, wyrasta na okazałe drzewo i jest odporna na mróz. Kora drzewa jest kredowobiała albo różowawa, dla Indian była kiedyś namiastką papieru.