Rośliny o ozdobnych liściach

Musa Tropicana jest sztuczną nazwą, pod którą kryją się najróżniejsze odmiany bananów ozdobnych, nadających się do uprawy doniczkowej. Często spotyka się pod tą nazwą kultywary banana karłowatego (Musa acuminata). Jak każdy banan, również Musa Tropicana nie są ani drzewami, ani palmami, ale mocno wyrośniętymi bylinami.

Śmiałek darniowy jest trawą ozdobną tworzącą gęste kępy efektownych liści i kwiatostanów. Długie wiechy są najpierw zielone, później żółtawe, długo stanowią ozdobę ogrodu. Botaniczna nazwa rodzajowa trawy upamiętnia francuskiego botanika Louis-Auguste Deschamps.

Znany od czasów starożytnych gatunek botaniczny kapusty warzywnej jest uprawiany na całym świecie w rozmaitych odmianach, jak na przykład kalafior, jarmuż albo brukselka. Z czasem powstały też formy ozdobne kapusty, których efektownie zabarwione i ukształtowane liście stanowią ozdobę ogrodowych rabat i tarasów, a nawet są wykorzystywane w wazonach jako "kwiaty" cięte.

Jednoroczna smagliczka nadmorska jest niską rośliną tworzącą gęste poduszki obsypane drobnymi kwiatkami. Przeważnie białe, a czasami różowe albo fioletowe kwiaty smagliczki, roztaczają delikatny, miodowy zapach. Oprócz formy botanicznej, w ogrodach spotyka się liczne kultywary smagliczki nadmorskiej o różnych kolorach kwiatów.

Rozchodnik Morgana jest meksykańskim gatunkiem byliny sukulentowej o długich, zwisających pędach. W przeciwieństwie do wielu swoich krewniaków, jak na przykład rozchodnik biały, kaukaski albo ostry, ten gatunek jest wrażliwy na mróz i u nas może być uprawiany tylko w pomieszczeniach. Wymaga dużo słońca i zawsze dodatniej temperatury.

Filodendron pnący jest tropikalnym pnączem o sercowatych liściach. Jest nie tylko efektowny i łatwy w uprawie, ale na dodatek oczyszcza powietrze. W naturze dorasta do 10 m, jednak w naszych warunkach osiąga tylko 2-3 m. Wytwarza korzenie czepne.

Serduszka okazałe to romantyczna, piękna i nieco ekstrawagancka bylina ozdobna. Wcześnie rozwija swoje oryginalne kwiaty w ocienionych zakątkach ogrodu. Roślina jest bardzo trwała i w jednym miejscu może rosnąć nawet kilkadziesiąt lat.

Nefrolepis wyniosły jest gatunkiem paproci uprawianym w europejskich mieszkaniach już od ponad dwóch wieków. Jego pierzaste liście nie tylko wnoszą do domu nastrój tropikalnych lasów, ale filtrują też powietrze ze szkodliwych substancji i poprawiają klimat wnętrza. Nefrolepis wyniosły nadaje się doskonale zarówno do biura, jak i do salonu albo jasnej łazienki.

Ostróżka wyniosła jest byliną o bardzo efektownych kwiatostanach i dekoracyjnych liściach. Występująca dziko również w południowych regionach Polski, jest uprawiana już od końca XVI wieku. Ten gatunek ostróżki stanowi podstawę wielu mieszańców spotykanych w ogrodach pod nazwą ostróżki ogrodowej.

Grubosz drzewiasty zalicza się do pełnych wdzięku sukulentów, które są wyjątkowo łatwe w uprawie. Charakterystyczny gruby i niski pień z rozłożystą koroną nadają mu wygląd drzewka bonsai. Srebrzystoniebieskie i matowe liście odróżniają go od kuzyna, grubosza jajowatego, który ma liście zielone i błyszczące.

Zimozielona trzmielina Fortune’a nosi nazwisko szkockiego botanika, który przywiózł ją z Chin do Europy. Korzenie przybyszowe (jak u bluszczu pospolitego) umożliwiają roślinie wspinanie się po murach, drzewach i ścianach. Pędy płożące się po ziemi tworzą efektowne kobierce. Liczne odmiany różnią się przede wszystkim kolorem liści.

Cis pospolity ‘Fastigiata’ jest odmianą cisa o kolumnowym pokroju. Ze względu na powolny wzrost i niewielkie rozmiary, ten cis kolumnowy doskonale nadaje się do niezbyt dużych ogrodów. Jak wszystkie cisy, ten również jest trujący dla ludzi i zwierząt, a jedyną pozbawioną toksyn częścią, jest czerwona osnówka nasion.

Hortensja kosmata nie tworzy wprawdzie ogromnych kwiatowych kul i stożków na wzór swoich krewniaczek — hortensji ogrodowych i bukietowych, ale jej dwubarwne kwiatostany na tle ciemnej zieleni liści są niezwykle efektowne. Nazwa gatunkowa nawiązuje do liści pokrytych gęsto miękkimi włoskami. Kwiaty płonne ustawione na obwodzie, pełniące funkcję przywabiania owadów, mają kolor biały, natomiast kwiaty tworzące nasiona są niebieskofioletowe.

Jałowiec chiński jest dalekowschodnim gatunkiem o zmiennym pokroju i dwojakiego rodzaju ulistnieniu. Młodociane rośliny mają ostre, kłujące igły, zebrane po 2 lub 3, a dojrzałe - tępo zakończone łuski. Gatunek jest dwupienny, okazy żeńskie tworzą niewielkie szyszkojagody, po dojrzeniu niemal czarne.

Jest to odmiana północnoamerykańskiego jałowca skalnego o wyjątkowo wąskiej, kolumnowej formie. Strzeliste sylwetki jałowców 'Blue Arrow' o srebrzystoniebieskiej barwie przypominają śródziemnomorskie cyprysy. Odmiana jest całkowicie odporna na mróz, dobrze znosi suszę i ma niewielkie wymagania glebowe.

Róża wielokwiatowa została sprowadzona do Europy z Dalekiego Wschodu pod koniec XVIII wieku i szybko stała się cennym gatunkiem o wielu odmianach. Miała wielkie znaczenie w tworzeniu nowych odmian i całej grupy róż wielokwiatowych albo rabatowych. Małe, pachnące kwiaty rozwijają się obficie na ubiegłorocznych pędach. Doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Róża damasceńska zalicza się do bardzo starych gatunków róż, na wyspie Samos była hodowana już ponad 3000 lat temu. Urzekający zapach róż damasceńskich był opisywany w Księdze 1001 Nocy. Do europejskich ogrodów trafiły w XIII wieku przywiezione przez krzyżowców. Pod względem botanicznym róża damasceńska jest prawdopodobnie hybrydą róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej (R. phoenicia).

Impatiens walleriana jest byliną ze wschodniej, tropikalnej Afryki, gdzie rośnie w cienistych i wilgotnych miejscach. Nazwa gatunkowa nadana na cześć misjonarza Horacego Waller'a jest często dosyć nieszczęśliwie tłumaczona jako "niecierpek walleriana". Roślina jest traktowana w naszych warunkach przeważnie jako jednoroczna, chociaż może być też przezimowana w pomieszczeniu.

Rozwar wielkokwiatowy ze swoimi dużymi, niebieskimi dzwonkami kwiatów stanowi efektowną ozdobę ogrodu skalnego albo rabaty z bylinami. Ciekawe wyglądają też pąki kwiatowe, duże i rozdęte, zwykle szaroniebieskie, przypominające małe baloniki.

Tykwa pospolita jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, a do tego wszechstronnie utalentowaną. Miąższ młodych owoców jest jadalny, zdrewniała skorupa służy do wyrobu naczyń, instrumentów muzycznych oraz fajek, a liście, nasiona i owoce są w medycynie ludowej lekarstwem. W ogrodzie może być też jednoroczną rośliną okrywową i dekoracyjną.

Rozmaryn lekarski jest aromatycznym, wiecznie zielonym półkrzewem z regionu śródziemnomorskiego. Jako roślina lecznicza i przyprawowa rozmaryn był tam uprawiany już w starożytności. Botaniczna nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego ros = "rosa" i marinus = "morze" i znaczy „rosa morza”, co wskazuje na częste występowanie rośliny na wybrzeżu morskim.

Liliowiec ogrodowy jest zbiorową nazwą dla grupy odmian mieszańcowych. Powstał w wyniku złożonego procesu krzyżowania różnych gatunków: liliowca żółtego, rdzawego, cytrynowego, mniejszego, Midendorfa, Dumortiera, i Thumberga. Pierwszą hybrydę liliowca stworzył w 1893 r. brytyjski hodowca George Yeld. Chociaż uroda pojedynczego kwiatu szybko przemija (co trafnie określa nazwa rośliny "dzienna lilia"), to na szczęście bylina wytwarza ich tyle, że wystarcza na długie tygodnie kwitnienia.