Rośliny o ozdobnych liściach

Przegorzan kulisty jest bardzo dekoracyjną byliną stepowego pochodzenia, przypominająca wyglądem oset. Główną ozdobę stanowią kuliste kwiatostany osadzone na wysokich łodygach. Doskonale nadaje się do barwnych ogrodowych kompozycji z innymi bylinami o podobnych wymaganiach.

Szarłat szorstki jest jednoroczną rośliną, do Europy dotarł na początku XIX wieku i rozprzestrzenił się również na terenie Polski. Wyprostowany pokrój oraz zielone, zebrane w pozorny kłos na szczycie pędu kwiaty, mogą stanowić element ogrodowej kompozycji. Szarłat szorstki może być wykorzystany do celów spożywczych albo na karmę dla zwierząt.

Pochodząca z Andów fuksja magellańska jest wyjątkowo odpornym na chłód, jednym z nielicznych gatunków fuksji zimujących w gruncie w naszym klimacie. W swojej ojczyźnie jest okazałym krzewem, jednak posadzona w ogrodzie zachowuje się jak bylina: jej część nadziemna przemarza i wiosną rozwija się na nowo. Poza formą botaniczną, w uprawie istnieje też kilka kultywarów.

Perowskia łobodolistna jest półkrzewem pochodzącym ze stepów i suchych lasów Afganistanu, Tybetu i Himalajów. Do Europy trafił w 1904 roku i nazwę rodzajową otrzymał na cześć rosyjskiego generała i gubernatora Wasylija Pierowskiego, natomiast epitet gatunkowy wskazuje na podobieństwo do liści łobody (Atriplex). Główną ozdobę rośliny stanowią rozgałęzione wiechy ciemnoniebieskich kwiatów.

Kalina hordowina jest dekoracyjnym krzewem, zadomowionym u nas od dawna. Jej ozdobę stanowią najpierw ciemnozielone, pomarszczone liście, potem duże, białe kwiatostany i wreszcie czerwone, zmieniające barwę na czarne, owoce. Jesienią atrakcyjne bywa czerwonobrązowe zabarwienie liści.

Modrzewnica pospolita jest zimozieloną krzewinką rodzimego pochodzenia, rosnącą na torfowiskach razem z żurawiną. Ozdobę rośliny stanowią srebrzyste liście i różowe kwiaty. Skórzaste liście modrzewnicy przypominają liście rozmarynu, jednak w przeciwieństwie do niego zawierają trujące substancje.

Śniedek baldaszkowaty jest cebulową byliną, która pod koniec XVI wieku dotarła do Europy Środkowej ze wschodnich rejonów Morza Śródziemnego. Sadzona początkowo w ogrodach klasztornych, roślina trafiła później do wiejskich ogrodów, a z czasem zdziczała. Śniedek baldaszkowaty jest bardzo efektowny w okresie kwitnienia na początku wiosny, potem liście szybko zanikają.

Wiąz polny jest nizinnym gatunkiem występującym na całym terenie Polski. Wyrasta na okazałe drzewo, tworząc liczne odrosty od korzeni i pnia. Ozdobę stanowią asymetryczne w nasadzie liście, które długo pozostają zielone i późno opadają.

Sadziec plamisty jest okazałą byliną kłączową, porastającą bagienne tereny wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Dobrze radzi sobie również na rowach i podmokłych polach. Sięgająca dwóch metrów wysokości łodyga ma zwykle czerwone plamki. Ozdobą sadźca plamistego są purpurowe kwiaty rozwijające się od lipca do września.

Orzech czarny jest bliskim krewnym orzecha włoskiego i atrakcyjnym drzewem ogrodowym. Do Europy został sprowadzony z Ameryki Północnej już w XVII wieku, jednak w Polsce jest raczej mało znany. Zielona skórka opadłych z drzewa owoców przybiera z czasem czarny kolor, a pod grubą i twardą skorupą kryją się jadalne orzechy, ale małe, twarde i łatwo się psujące; pod względem smaku ustępują orzechom włoskim.

Pochodzący z tropikalnych rejonów Ameryki Południowej nanercz zachodni jest drzewem spokrewnionym m.in. z sumakiem, perukowcem i mango. Jest uprawiany na dużą skalę ze względu na swoje owoce. W naszych warunkach może rosnąć wyłącznie w ciepłych pomieszczeniach jako egzotyczna roślina ozdobna.

Wyczyniec polny jest jednoroczną albo dwuletnią trawą od wieków zadomowioną na terenie Polski. Nazwa rodzajowa Alopecurus, używana już w starożytności, wywodzi się od greckich słów alopex = "lis" i oura = "ogon", co ma związek z wyglądem wałkowatej wiechy kwiatów. Na polach uprawnych wyczyniec jest traktowany jako chwast, jednak w ogrodzie może pełnić funkcję dekoracyjną.

Dmuszek jajowaty jest bardzo dekoracyjną trawą śródziemnomorskiego pochodzenia, której puszyste kwiatostany same zachęcają do podziwiania i głaskania. Nazwa gatunkowa Lagurus pochodzi od greckich słów i znaczy "ogon zająca", co trafnie określa wygląd bladozielonej, a na koniec srebrzystobiałej, jajowatej wiechy kwiatów.

Bladofioletowe kwiaty latem i delikatne, srebrne blaszki przegród łuszczynek, stanowią ozdobę ogrodu przez cały rok. Miesiącznicę roczną, wbrew nazwie, najlepiej jest uprawiać w systemie dwuletnim. W pierwszym roku roślina rozwinie liście, a w drugim zakwitnie i wytworzy efektowne łuszczyny.

Dławisz okrągłolistny jest ozdobnym pnączem z tropikalnej Azji, sprowadzonym do Polski pod koniec XIX wieku. Główną dekorację stanowią jaskrawoczerwone osnówki nasion w pękających żółtawych torebkach. Silnie rosnące pnącze jest w stanie całkowicie pokryć koronę małego drzewa i zdusić je, do czego nawiązuje nazwa rodzajowa.

Pochodząca z tropikalnych azjatyckich lasów czermiówka czerwieniejąca jest w naszych warunkach doniczkową byliną o bardzo efektownych liściach. Są one duże, sercowate, błyszczące, osadzone na długich czerwonobordowych ogonkach. Na pierwszy rzut oka przypomina wyglądem filodendron. Oprócz botanicznej formy Homalomena rubescens występują w uprawie różne kultywary.

Len nowozelandzki, wbrew swojej nazwie w wielu językach europejskich, nie ma nic wspólnego z prawdziwym lnem i zgadza się tylko endemiczne miejsce pochodzenia. Europejscy osadnicy na Nowej Zelandii nazwali Phormium tenax lnem, ponieważ włókna przypominały im znajomą roślinę. Bardzo ważny dla Maorysów i mający szerokie zastosowanie len nowozelandzki w naszych warunkach jest tylko efektowną rośliną doniczkową.

Subtelnej urody kwiaty czarnuszki damasceńskiej z pastelowymi, błękitnymi działkami kielicha, mogą się kojarzyć z figurkami w szerokich spódnicach, dlatego też niemiecką, szwedzką i duńską nazwę rośliny można przetłumaczyć jako "panna w zieleni". Nazwa rodzajowa Nigella (łac. nigellus = czarny) odnosi się do czarnych nasion, natomiast epitet gatunkowy wskazuje tylko na wschodnie pochodzenie rośliny, ponieważ ani w Syrii, ani w innych krajach Lewantu czarnuszka nie występuje.

Dzwonek brzoskwiniolistny jest gatunkiem rodzimym, spotykanym w widnych lasach i w zaroślach. Ozdobę stanowią duże, otwarte, dzwonkowate kwiaty w kolorze białym lub niebieskim. Doskonale nadaje się do półzacienionych zakątków ogrodu oraz do kompozycji z różami albo kwiatowymi bylinami.

Czosnek dęty jest byliną warzywną uprawianą w Chinach od ponad 2000 lat. Dziko rośnie nad Bajkałem i Ałtajem, skąd prawdopodobnie przez Rosję trafił w XVII wieku do Europy. Nie tworzy dużych cebul, a częścią użytkową jest bogaty w witaminę C, łagodny w smaku szczypior.

Cytron należy do najdawniej uprawianych roślin owocowych, w Indiach jest znany od tysięcy lat. Z Indii do Persji (kraina Media) przywiózł sadzonkę cytronu prawdopodobnie Aleksander Wielki. Jako pierwszy z cytrusów cedrat trafił do Europy, a sprowadzili go żydowscy migranci, którzy po zdobyciu Jerozolimy w 70 r. n.e. osiedlili się w Hiszpanii, Grecji i we Włoszech. W przeciwieństwie do innych owoców cytrusowych największą wartość ma bardzo gruba skórka cytronu.

Krasnokwiat białokwiatowy jest najbardziej popularnym gatunkiem swojego rodzaju, spokrewnionego blisko na przykład z amarylisem, kliwią albo zwartnicą. Pochodząca z południowych obszarów Afryki bylina ma w swojej ojczyźnie lato, kiedy u nas panuje zima i potrzebuje okresu spoczynku dla przygotowania nowych kwiatów w naszych miesiącach letnich. Chociaż nazwa rodzajowa Haemanthus jest połączeniem greckich słów oznaczających "krew" i "kwiat", ten gatunek rozwija wyjątkowo baldachy białych kwiatów.