Ogród wiejski

Róża pomarszczona została sprowadzona do Europy ze wschodniej Azji jako krzew ozdobny i szybko rozprzestrzeniła się, uciekając z ogrodów. Wyhodowano wiele odmian dekoracyjnych pochodzących z tego gatunku. Róża jest odporna na mróz i choroby, kwitnie przez całe lato, a na dodatek jej owoce są jadalne i bogate w witaminę C.

Zimowit jesienny jest jedynym spośród ponad stu gatunków tego rodzaju, występującym w Polsce. Kiedy większość kwiatów letnich kończy już kwitnienie, on dopiero zaczyna rozwijać piękne, różowoliliowe kwiaty. Zimowit jesienny posiada niezwykłą cechę: nigdy nie pokazuje jednocześnie swoich liści i kwiatów.

Parzydło leśne jest bardzo efektowną byliną rodzimego pochodzenia. Duże pierzaste liście i puszyste, wiechowate kwiatostany stanowią szczególną ozdobę ogrodu w miejscach zacienionych. Parzydło leśne jest rośliną dwupienną, przy czym kwiatostany żeńskie są czysto białe, a męskie kremowobiałe.

Modrzew europejski jest osobliwością pośród rosnących u nas drzew iglastych — jesienią tworzy wspaniałe przebarwienie swoich długich i miękkich igieł, które następnie są przed zimą zrzucane. Jest drzewem długowiecznym i szybko rosnącym, dorasta nawet do 50 m wysokości. Drewno modrzewia jest bardzo trwałe.

Piękne kwiaty w dzień i czarujący aromat nocą — tak prezentuje się w ogrodzie wieczornik damski. Jasnopurpurowe kwiaty pachną szczególnie intensywnie wieczorem, przypominając zapach lewkonii albo fiołków. Przynależność wieczornika do rodziny kapustowatych sprawia, że jego kwiatostany podobne są do rzepaku albo gorczycy.

Surmia bignoniowa jest szybko rosnącym, rozłożystym drzewem, wprowadzającym do ogrodu nieco egzotyki. Ozdobę drzewa stanowią duże liście, oryginalne kwiaty oraz długie, przypominające strąki owoce. Botaniczna nazwa Catalpa ma indiańskie pochodzenie, z ojczystych stron drzewa.

Meksykańskie pochodzenie bielunia dziędzierzawy i jego przybycie do Europy w XVI wieku można uznać za ustalone. Wątpliwości budzą tylko wzmianki o podobnej roślinie w starożytnych źródłach indyjskich, greckich i arabskich. Prawdopodobnym wyjaśnieniem jest pomylenie bielunia z innym gatunkiem rośliny o podobnych właściwościach.

Soja warzywna jest rośliną strączkową uprawianą w Chinach od kilku tysięcy lat. Jej nasiona odznaczają się wysoką zawartością białka i tłuszczu. Olej sojowy używany jest do celów spożywczych i w medycynie. Motylkowate kwiaty soi warzywnej mają kolor fioletowy.

Kapusta włoska jest odmianą botaniczną kapusty warzywnej, podobnie jak kapusta głowiasta, do której jest podobna. W odróżnieniu od niej ma jednak mocno pomarszczone liście o nierównej powierzchni. Kapusta włoska jest smaczna, delikatna i zawiera dużo składników odżywczych.

Fenkuł włoski jest wszechstronną rośliną, znajdującą zastosowanie jako warzywo, przyprawa, cenne zioło lecznicze, a także roślina dekoracyjna. Chociaż pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego, może być uprawiany również w naszych ogrodach.

Olsza czarna jest rodzimym drzewem liściastym o charakterystycznym pokroju, podobnym do drzew iglastych. Tworzy prosty pień, widoczny prawie od szczytu korony i odchodzące poziomo cienkie gałęzie. Do ogrodu wnosi element natury.

Rdestówka Auberta jest zdrewniałym pnączem o bardzo dużym przyroście rocznym, jest jedną z najszybciej rosnących roślin w Polsce. Ozdobę stanowią sercowate, jasnozielone liście oraz długo utrzymujące się białe, wiechowate kwiatostany. Epitet gatunkowy upamiętnia francuskiego misjonarza Georgesa Auberta, który przesłał nasiona rośliny z Tybetu do Paryża.

Rdest ptasi jest rodzimym gatunkiem, który doskonale przystosował się do lokalnych warunków i bez trudu wygrywa konkurencję z roślinami obcego pochodzenia. Chociaż z rabat kwiatowych i trawników bywa usuwany, to jednak warto docenić subtelną urodę rdestu ptasiego oraz jego właściwości lecznicze.

Brzoza pożyteczna 'Doorenbos' jest pękną odmianą, wyselekcjonowaną w Holandii. Śnieżnobiała korowina pokrywająca pień i konary daje niezwykły efekt zwłaszcza w okresie bezlistnym. Brzoza 'Doorenbos' nadaje się doskonale do roli solitera, jak i do nasadzeń grupowych.

Głóg jednoszyjkowy jest rodzimym gatunkiem, jego pięciopłatkowe kwiaty mają słupek z pojedynczą szyjką, a owoce zawsze pojedyncze nasiona. Owoce głogu są jadalne, kwiaty i owoce mają znane od dawna działanie lecznicze. Głóg jednoszyjkowy może z powodzeniem pełnić rolę dekoracyjną albo funkcję trudnego do przebycia żywopłotu.

Jarząb pospolity jest niewielkim drzewem rodzimego pochodzenia jakby stworzonym do ogrodu. Najpierw ozdobę stanowią pachnące, białe baldachogrona kwiatów, a potem czerwone korale owoców. Liście przebarwiają się jesienią na złotożółty albo żółtoczerwony kolor. Owoce nadają się do spożycia po przemrożeniu albo blanszowaniu.

Malus 'Royalty' jest kanadyjską selekcją jabłoni purpurowej, równie szlachetną jak jej nazwa. Jest powoli rosnącym drzewem o połyskliwych, czerwonych liściach i rozwijających się w maju bordowych kwiatach. Niezwykle dekoracyjny efekt rajskiej jabłoni wzmacniają jeszcze małe, czerwone owoce, długo utrzymujące się na gałęziach.

Pachnące intensywnie i przyjemnie kwiaty lipy szerokolistnej sygnalizują pełnię lata. Lecznicze działanie kwiatostanów lipy jest znane od bardzo dawna. Lipa szerokolistna należy do naszych najpiękniejszych drzew liściastych, jest długowieczna i miododajna.

Tymotka łąkowa jest rodzimą trawą kępkową, odporną na suszę i przemarzanie. Należy do cennych traw pastewnych, ale jej walcowate, długie wiechy kwiatów osadzone na wysokich pędach, mogą być również dekoracją ogrodu. W odróżnieniu od innych traw tymotka łąkowa nie jest zbyt konkurencyjnym gatunkiem.

Ciemiernik biały to wieloletnia, zimozielona roślina z rodziny jaskrowatych. W naturze występuje na skrajach lasów i łąkach w środkowej i południowej Europie. Dorasta do 40 cm wysokości. Jego nazwa łacińska nawiązuje do czarnych korzeni, natomiast polska odnosi się do białych kwiatów. Jego ozdobą są białe, duże kwiaty, które mogą pojawić się już w grudniu, przez co jest używany jako ozdoba bożonarodzeniowych stołów. Ciemiernik biały dobrze rośnie w zacienionych miejscach, w żyznym i przepuszczalnym podłożu.

Ligustr jajowatolistny pochodzi z cieplejszego klimatu Japonii i nie jest całkowicie odporny na mróz. W Polsce zachowuje zimozielone liście w zachodniej części kraju. Rośnie szybko, ma gęsty pokrój i nadaje się zarówno do roli solitera, jak i do tworzenia żywopłotu.

Leszczyna pospolita jest rodzimym krzewem, który każdemu kojarzy się ze smacznymi orzechami. Krzew zakwita bardzo wcześnie, rozwijając żółte, pylące kotki męskie i mało widoczne kwiaty żeńskie z czerwonymi znamionami. Istnieją odmiany leszczyny o zwartym pokroju, odpowiednie również do małych ogrodów.