Ogród wiejski

Przywrotnik miękki jest atrakcyjną byliną o ozdobnych liściach. W ogrodach cieszy się dużą popularnością jako roślina okrywowa. Kwiaty są wprawdzie drobne, ale rozwijają się licznie i tworzą żółtozieloną mgiełkę nad warstwą liści. Nadaje się również jako efektowne tło dla kolorowych bylin.

Wiąz szypułkowy jest rodzimym gatunkiem długowiecznego drzewa, które osiąga z wiekiem znaczną wysokość i rozpiętość korony. W roli drzewa dekoracyjnego nadaje się raczej do dużych ogrodów. Charakterystyczne deskowate rozszerzenie podstawy pnia zapewnia drzewu dużą odporność na wywrócenie przez wiatr.

Wiąz syberyjski bywa nazywany wiązem Turkiestanu, co wskazuje na jego pochodzenie, mandżurskim albo karłowym. Jest średniej wielkości drzewem i w naszych warunkach niezbyt długowiecznym. Doskonale znosi przycinanie w każdym wieku i nadaje się idealnie na żywopłoty. Wszystkie potoczne i poboczne nazwy drzewa łączy jedna botaniczna: Ulmus pumila.

Rosnący dziko na wydmowym wybrzeżu mikołajek nadmorski znajduje się pod ochroną. Uprawiany w ogrodzie stanowi oryginalną ozdobę i doskonale radzi sobie na suchych i słonecznych rabatach. Kolczaste liście, główkowate kwiatostany i przysadki efektownie wyróżniają mikołajka pośród innych ogrodowych bylin.

Kielichowiec wonny pochodzi z południowego wschodu Ameryki Północnej i jak wskazuje botaniczna nazwa gatunkowa (floridus) jest również zadomowiony na Florydzie. Nie tylko kwiaty, ale również kora tego krzewu pachnie przyjemnie cynamonem, kamforą i goździkami. Zmiażdżone świeże pędy kielichowca stanowią naturalny środek odstraszający komary i inne uciążliwe owady.

Mało wymagająca i przystosowana do naszych warunków klimatycznych topola biała może rosnąć w miejscach, których unikają inne drzewa i krzewy. Jest gatunkiem szybko rosnącym, a jednocześnie dosyć długowiecznym — osiąga wiek ponad 200 lat. Szarobiała kora u młodej topoli z wiekiem czernieje w dolnej partii pnia.

Bodziszek korzeniasty tworzy gęste, zielone dywany, które w okresie kwitnienia stanowią niezwykle efektowny widok. W swoim naturalnym środowisku rośnie między skałami i kamieniami w półcieniu, i dlatego w ogrodzie można go wykorzystać do podsadzania powierzchni pod drzewami albo obok krzewów.

Krokosmia ogrodowa jest mieszańcem Crocosmia aurea i Crocosmia pottsii wyhodowanym we Francji pod koniec XIX wieku. Kłosowate kwiatostany tej krokosmii przypominają nieco frezję. W odróżnieniu od mieczyka, jej bulwy mają szanse na zimowanie w gruncie. Liczne odmiany hodowlane rozwijają duże kwiaty żółte, pomarańczowe albo czerwone.

Przetacznik ożankowy jest rodzimą byliną, której subtelne, błękitne kwiaty pojawiają się wiosną w ogrodzie i na łące jako jedne z pierwszych. Czasem bywa mylony z niezapominajką, do której jest nieco podobny. Liście i kwiaty przetacznika ożankowego mają łagodny smak i nadają się jako dodatek do potraw. Ziele tej byliny było kiedyś cenione również ze względu na właściwości lecznicze.

Śmiałek darniowy jest trawą ozdobną tworzącą gęste kępy efektownych liści i kwiatostanów. Długie wiechy są najpierw zielone, później żółtawe, długo stanowią ozdobę ogrodu. Botaniczna nazwa rodzajowa trawy upamiętnia francuskiego botanika Louis-Auguste Deschamps.

Znany od czasów starożytnych gatunek botaniczny kapusty warzywnej jest uprawiany na całym świecie w rozmaitych odmianach, jak na przykład kalafior, jarmuż albo brukselka. Z czasem powstały też formy ozdobne kapusty, których efektownie zabarwione i ukształtowane liście stanowią ozdobę ogrodowych rabat i tarasów, a nawet są wykorzystywane w wazonach jako "kwiaty" cięte.

Rodzaj botaniczny Osteospermum, nazywany stokrotką afrykańską, obejmuje około 45 gatunków. W uprawie ogrodowej spotyka się głównie rozmaite hybrydy trudnego do ustalenia pochodzenia oraz kultywary. Czasem zdarzają się formy botaniczne Osteospermum ecklonis, Osteospermum jucundum albo Osteospermum fruticosum. W naszych warunkach stokrotka afrykańska traktowana jest jako roślina jednoroczna, mimo że w swojej ojczyźnie bywa również byliną i półkrzewem.

Jednoroczna smagliczka nadmorska jest niską rośliną tworzącą gęste poduszki obsypane drobnymi kwiatkami. Przeważnie białe, a czasami różowe albo fioletowe kwiaty smagliczki, roztaczają delikatny, miodowy zapach. Oprócz formy botanicznej, w ogrodach spotyka się liczne kultywary smagliczki nadmorskiej o różnych kolorach kwiatów.

Serduszka okazałe to romantyczna, piękna i nieco ekstrawagancka bylina ozdobna. Wcześnie rozwija swoje oryginalne kwiaty w ocienionych zakątkach ogrodu. Roślina jest bardzo trwała i w jednym miejscu może rosnąć nawet kilkadziesiąt lat.

Liliowiec ogrodowy jest zbiorową nazwą dla grupy odmian mieszańcowych. Powstał w wyniku złożonego procesu krzyżowania różnych gatunków: liliowca żółtego, rdzawego, cytrynowego, mniejszego, Midendorfa, Dumortiera, i Thumberga. Pierwszą hybrydę liliowca stworzył w 1893 r. brytyjski hodowca George Yeld. Chociaż uroda pojedynczego kwiatu szybko przemija (co trafnie określa nazwa rośliny "dzienna lilia"), to na szczęście bylina wytwarza ich tyle, że wystarcza na długie tygodnie kwitnienia.

Chryzantema wielkokwiatowa wnosi wraz ze swoimi kolorowymi kwiatami jeszcze raz barwne akcenty do jesiennego ogrodu. Chodzi tutaj o mieszańca wschodnioazjatyckich gatunków złocieni, którego wyhodowano w Chinach ponad 3000 lat temu. Główną rośliną rodzicielską jest Chrysanthemum indicum, natomiast inne liczne składniki hybrydy pozostają nieznane. Dzięki wielowiekowym wysiłkom ogrodników powstało mnóstwo fantastycznych odmian chryzantemy wielkokwiatowej.

Szczawik zajęczy jest przyjemną rośliną okrywową, która nawet w zacienionych zakątkach ogrodu potrafi zaprezentować swoje subtelne kwiatki. Jest rodzimym gatunkiem i często można go spotkać w cienistych lasach liściastych, iglastych i mieszanych. Liście szczawiku zajęczego są jadalne i można je wykorzystać do zup, sosów i sałatek.

Nazwa żarnowca miotlastego, zarówno polska, jak i łacińska, odnosi się do zwisających pędów, z których kiedyś wyrabiano miotły. Ten będący w powszechnym użyciu sprzęt domowego użytku przeszedł wprawdzie do historii, ale za to żarnowiec miotlasty awansował do roli krzewu ozdobnego.

Ostróżka wyniosła jest byliną o bardzo efektownych kwiatostanach i dekoracyjnych liściach. Występująca dziko również w południowych regionach Polski, jest uprawiana już od końca XVI wieku. Ten gatunek ostróżki stanowi podstawę wielu mieszańców spotykanych w ogrodach pod nazwą ostróżki ogrodowej.

Pochodząca z Ameryki bylina o silnie pachnących kwiatach ma botaniczną nazwę Asclepias syriaca, chociaż z Syrią nie ma nic wspólnego. Trojeść amerykańska wzięta była początkowo za bliskowschodnią toinę, do której jest podobna. Linneusz odniósł ją do właściwego rodzaju, ale stary epitet gatunkowy "syriaca" pozostawił.

Cis pospolity ‘Fastigiata’ jest odmianą cisa o kolumnowym pokroju. Ze względu na powolny wzrost i niewielkie rozmiary, ten cis kolumnowy doskonale nadaje się do niezbyt dużych ogrodów. Jak wszystkie cisy, ten również jest trujący dla ludzi i zwierząt, a jedyną pozbawioną toksyn częścią, jest czerwona osnówka nasion.

Fiołek trójbarwny jest rośliną często spotykaną na łąkach i ugorach. Znany w ogromnej liczbie odmian bratek ogrodowy jest hybrydą właśnie fiołka trójbarwnego i dwóch innych gatunków. Mimo niewielkich rozmiarów, jego subtelne, wyraziste kwiatki mogą stanowić ozdobę trawnika, rabaty albo tarasu lub balkonu. Fiołek trójbarwny znany jest też od wieków z właściwości leczniczych.