Ogród wiejski

Hortensja bukietowa ‘Pinky Winky’ jest nową odmianą wyhodowaną w Belgii i dostępną w handlu od 2003 roku. W porównaniu z innymi odmianami tej hortensji rośnie wolniej i ma bardziej zwarty pokrój. Bardzo dekoracyjne kwiatostany szybko zmieniają biały kolor na różowy, a nawet czerwony.

Purpurowoczerwone kwiaty, jakby unoszące się nad drobno podzielonymi liśćmi, przypominającymi koperek, sprawiają, że piwonia delikatna jest niezwykłą byliną. Jako mieszkaniec stepów z suchymi i gorącymi latami, zakwita wcześniej niż inne piwonie i wcześniej kończy kwitnienie. Jest przystosowana do życia w pełnym słońcu podczas suchego lata oraz do mroźnej zimy.

Porzeczka zwyczajna jest krzewem zachodnioeuropejskiego pochodzenia, który na pozostałym obszarze występuje w uprawie albo w formie zdziczałej. Uprawę odmian hodowlanych porzeczki zwyczajnej rozpoczęto już w XV wieku w ogrodach przyklasztornych. Spotykane dzisiaj odmiany ogrodowe są zwykle krzyżówkami Ribes rubrum z innymi gatunkami.

Heliotrop peruwiański rosnący w swojej tropikalnej ojczyźnie w formie półkrzewu, w naszych warunkach jest uprawiany jako roślina jednoroczna. Dzięki swojemu gęstemu pokrojowi, licznym ciemnofioletowym kwiatom i przyjemnemu, waniliowemu zapachowi, heliotrop jest ulubioną rośliną ozdobną na słonecznych balkonach, tarasach i rabatach. Nazwa rodzaju nawiązuje do podążania kwiatostanów rośliny za słońcem.

Fiołek polny jest rodzimym gatunkiem, należącym do licznego rodzaju botanicznego Viola. Na plantacjach roślin uprawnych może stanowić konkurencję, jednak w ogrodzie warto docenić jego subtelną urodę połączoną z przystosowaniem do naszych warunków. Niewielkie, kremowobiałe kwiaty z żółtą plamką na dolnym płatku i fioletowym nabiegiem na górnym, rozwijają się niezmordowanie od kwietnia do października.

Kocimiętka Faassena jest aromatyczną byliną, którą wyhodowano jako hybrydę dwóch gatunków Nepeta racemosa i Nepeta nepetella. Odznacza się bujnym wzrostem i obfitym kwitnieniem od maja do września. Wnosi do ogrodu lawendowy błękit kwiatów, które wabią roje pszczół i innych owadów. Nazwa hybrydy upamiętnia holenderskiego ogrodnika Johannesa Hubertusa Faassen'a.

Niecierpek gruczołowaty jest jednoroczną rośliną, sprowadzoną do Europy z Himalajów ze względu na swoją wartość dekoracyjną. Ma efektowne kwiaty bardzo lubiane przez pszczoły, ale jako uciekinier z ogrodów lubi rozprzestrzeniać się na nowym terenie, wypierając lokalne gatunki. Jest uprawiany jako roślina ozdobna i miododajna.

Śliwa tarnina jest krzewem rodzimego pochodzenia, bardzo cennym pod względem ekologicznym. Gęste zarośla tarniny stanowią miejsca lęgowe i kryjówki dla licznych ptaków i małych ssaków. Kuliste, granatowe owoce są jadalne i nadają się na przetwory. Kwiaty posiadają właściwości lecznicze.

Śliwa 'Węgierka' jest starą odmianą hodowlaną śliwy domowej, pochodzącą prawdopodobnie z Azji Mniejszej. Do Polski przywędrowała najpewniej z Węgier, stąd jej nazwa. Bardzo cenione owoce śliwki węgierki nadają się doskonale zarówno do spożycia na surowo, jak i do rozmaitych przetworów.

Kocanki włochate rosną w swojej południowoafrykańskiej ojczyźnie jako krzewinki albo półkrzewy. Ze względu na brak odporności na mróz, w naszych warunkach są zwykle uprawiane jako rośliny jednoroczne. Oprócz formy botanicznej o srebrzyście owłosionych liściach spotyka się kultywary różniące się wielkością i kolorem liści.

Mozga trzcinowata jest nadwodną trawą rodzimego pochodzenia, której szerokie liście i efektowne wiechy kwiatów mogą być ozdobą ogrodu. Lubi tereny wilgotne i podmokłe, ale radzi sobie też na glebie umiarkowanie wilgotnej. W ogrodowej uprawie spotyka się kultywary o paskowanych liściach.

Penstemon Hartwega jest bardzo atrakcyjną, chociaż mało znaną byliną meksykańskiego pochodzenia. Tworzy zwarte kępy jasnozielonych liści i rurkowo-wargowe kwiaty w jaskrawych kolorach na wzniesionych pędach. Pewną wadą penstemonu jest jego niezupełna mrozoodporność i konieczność okrywania na zimę.

Wiechlina łąkowa jest byliną z podziemnymi rozłogami rodzimego pochodzenia. Jest odporna na trudne warunki siedliskowe oraz niskie temperatury. W ogrodzie może być wykorzystywana do tworzenia trawników, naturalnych łąk i kompozycji.

'The Pilgrim' jest bardzo cenioną odmianą z 1991 roku należącą do róż angielskich, grupy krzyżówek i odmian stworzonych przez angielskiego ogrodnika Davida Austin'a. Pod względem formy jest różą parkową, krzaczastą. Jej niepowtarzalne kwiaty mają cytrynowożółty kolor, a płatki tworzą efektowną kompozycję płaskiego talerzyka. Roztaczają intensywny aromat.

Kocanki piaskowe to niewielka bylina rodzimego pochodzenia, która preferuje gleby suche i piaszczyste, a zbyt żyzne i wilgotne stanowiska wręcz jej szkodzą. Popielatoszara, pokryta srebrzystymi włoskami roślina, rozwija żółtozłociste koszyczki kwiatów zebranych w wiechę. Kocanki piaskowe są rośliną dekoracyjną oraz zielarską.

Mięta cytrynowa, bylina o zapachu z dominującą nutą cytrynową, jest odmianą mięty szlachetnej (Mentha ×gentilis). Ta z kolei jest hybrydą mięty polnej (Mentha arvensis) i mięty zielonej (Mentha spicata). W handlu bywa też określana jako Mentha piperita var. citrata. Nie należy mylić mięty cytrynowej ze sprzedawanym czasem pod tą nazwą aromatycznym kłosowcem meksykańskim (Agastache mexicana).

Kalafior romanesco jest odmianą kapusty warzywnej, która jest uprawiana w Europie od XVI wieku. Ponieważ był on wyhodowany i uprawiany pierwotnie w okolicach Rzymu, stąd nazwa " romanesco". Ten kalafior odznacza się zielonym kolorem, dużą zawartością witamin oraz niezwykłą formą nazywaną samopodobieństwem - kształt całości kwiatostanu jest podobny do elementów składowych.

Ziemniak 'Gala' jest młodą odmianą wyhodowaną w Niemczech na początku obecnego wieku. Jest to odmiana wczesna o owalnych bulwach z gładką, jasnobrązową skórką i żółtym miąższem. Słoneczne stanowisko i żyzna, przepuszczalna gleba są warunkiem obfitych zbiorów ziemniaków 'Gala'.

Mało znana u nas szkarłatka amerykańska jest efektowną byliną o drzewkowatym pokroju. Rozwija dekoracyjne kłosy kwiatów, a potem czarne, błyszczące jagody. Jej wadą jest zawartość lekko trujących substancji we wszystkich częściach rośliny.

Gorczyca polna jest przykładem uprawnej rośliny, która zastąpiona innymi gatunkami o lepszych właściwościach, jest teraz uznawana przez rolników za chwast. Odkładając na bok uprzedzenia, warto zauważyć w gorczycy polnej subtelną urodę złotych kwiatów oraz przydatność w kuchni pąków kwiatowych i liści.

Przywieziony z Ameryki Północnej łubin trwały stał się bardzo popularną rośliną ogrodową. Liczne kultywary tej byliny kwitną we wszystkich kolorach tęczy. Forma botaniczna ma zwykle kwiaty fioletowoniebieskie z białym żagielkiem. Łubin trwały ma skłonność do dziczenia i często jest spotykany na polanach leśnych i przydrożach.

Pochodzące z Ameryki Północnej przymiotno kanadyjskie rośnie dzisiaj na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W XVII wieku trafiło najpierw do francuskich ogrodów botanicznych jako roślina ozdoba, a potem rozprzestrzeniło się szybko na całą Europę, również na Polskę. Przymiotno kanadyjskie traktowane często jako chwast, posiada oryginalną, subtelną urodę, a młode liście są nawet jadalne.