Rośliny do ogrodu przydomowego

Ze swoimi zimozielonymi błyszczącymi liśćmi, żółtymi kwiatami, a potem ciemnoniebieskimi owocami mahonia pospolita stanowi ogrodową atrakcję przez cały rok. Przez ciemnozielone liście z niewielkimi kolcami bywa czasem mylona z ostrokrzewem, z którym nie jest wcale spokrewniona.

Cyprysik groszkowy jest zimozielonym drzewem z wysp japońskich. Odznacza się dużą odpornością na mróz i może być sadzony w całej Polsce. Nazwa gatunkowa nawiązuje do wielkości szyszek tego cyprysika. Istnieje wiele odmian cyprysika groszkowego, które różnią się wielkością, formą wzrostu i kolorem.

Naparstnica purpurowa należy do najbardziej efektownych roślin kwiatowych dziko rosnących. W Polsce rozpowszechniła się od XVIII wieku i z ogrodów weszła samorzutnie również na tereny leśne. Czasem spotykana jest odmiana naparstnicy purpurowej o białych kwiatach - Digitalis purpurea var. alba.

Odporny na wiatr i deszcz zawciąg nadmorski, ze swoimi różowymi pomponami kwiatów, może być wspaniałą ozdobą każdego ogrodu. Jako gatunek rodzimy ma dużą przewagę nad egzotycznymi bylinami pod względem przystosowania do lokalnych warunków i odporności na choroby i szkodniki. Nadaje się idealnie do ogrodów skalnych i wrzosowiskowych.

Pelargonia kaskadowa jest nazwą grupy odmian hybryd pelargonii bluszczolistnej z innymi gatunkami. Wyróżnia się długimi, zwieszającymi się pędami, które tworzą efektowne kaskady kwiatów w skrzynkach i wiszących doniczkach. Dostępna jest szeroka paleta barw, w której brakuje tylko błękitu.

Atrakcyjna odmiana miskanta chińskiego, tworząca pełne wdzięku kępy o wysokości prawie dwóch metrów. Czerwonawe wiechy kwiatów pojawiają się późnym latem. 'Morning Light' wprowadził na rynek Kurt Bluemel, amerykański ogrodnik.

Bluszcz jest zimozielonym pnączem, które przy pomocy korzeni przybyszowych bez trudu wspina się po drzewach i murach, a także ukorzenia pędy na ziemi. Bluszcz zwyczajny i jego odmiany znajdują różnorodne zastosowanie w ogrodzie — tworzą efektowną zasłonę dla fasad i powierzchni ziemi.

Niezwykłą urodę piwonii chińskiej połączoną z długowiecznością ceniono na Dalekim Wschodzie już przed tysiącami lat. W pierwszych wiekach naszej ery Chińczycy rozróżniali wiele odmian hodowlanych tej kwiatowej byliny. Dzisiaj różnorodność kolorów i form piwonii chińskiej spełni życzenie każdego ogrodnika.

Pelargonia rabatowa jest nazwą grupy mieszańców P. zonale i P. inquinans o wzniesionym pokroju, tradycyjnie uprawianych na rabatach. Wyhodowano tysiące odmian o różnej wysokości rośliny, formie i kolorze kwiatów. Pośród rozmaitych kolorów i odcieni brakuje tylko błękitu. Na liściach widoczny brązowy pierścień.

Eukaliptus Gunna, noszący epitet gatunkowy na cześć australijskiego botanika Ronalda Campbella Gunn'a, jest jednym z najbardziej wytrzymałych eukaliptusów. Może być uprawiany jako drzewo ozdobne również w naszej części świata. W rejonach chłodniejszych sadzi się go do pojemników, aby móc przenieść na zimę w ciepłe miejsce.

Lilak Meyera robi wrażenie zmniejszonej wersji lilaka pospolitego, nie ustępuje mu jednak ani intensywnością przyjemnego zapachu, ani bogactwem kwiatów. Uprawiana u nas odmiana 'Palibin', będąca pomniejszonym wydaniem gatunku botanicznego, nadaje się nie tylko na ogrodowe rabaty, ale również na balkon albo taras.

Wrotycz maruna, uprawiany często jako roślina ozdobna, w starożytności był używany do przyspieszania i wywoływania porodu. To dlatego Linneusz nazwał ten gatunek Matricaria parthenium (mater = matka). Z czasem dołączono roślinę najpierw do rodzaju rumianek, a potem do rodzaju złocień, aby ostatecznie uznać odrębność rodzajową wrotyczu.

Trudno wyobrazić sobie majowy ogród bez śnieżnobiałych kwiatów konwalii. Subtelne, pełne wdzięku dzwoneczki roztaczają słodki aromat wabiący owady i oczarowujący ludzi. Niewielkich rozmiarów bylina doskonale nadaje się do uzupełniania ogrodowych kompozycji. Jako gatunek rodzimy, konwalia majowa jest dobrze przystosowana do naszych warunków i nie wymaga specjalnej opieki.

Oczar wirginijski zachowuje się w naszych ogrodach bardzo nietypowo: późną jesienią, kiedy inne krzewy i drzewa ozdobne szykują się do zimowego spoczynku, on dopiero rozwija swoje osobliwe kwiaty. Bardzo wąskie, niczym kawałki żółtej wstążki płatki kwiatów, utrzymują się na gałązkach nawet do stycznia. Oczar był od wieków używany w indiańskiej medycynie ludowej do leczenia różnych obrzęków i stanów zapalnych.

Jeżyna bezkolcowa jest zbiorową nazwą odmian hodowlanych pozbawionych genetycznie kolców, a nie gatunkiem w znaczeniu botanicznym. Na pokładających się pędach dojrzewają smaczne owoce, które można zbierać bez obawy o całość rąk i ubrania. Nowa generacja jeżyn bezkolcowych zyskała większy aromat owoców w porównaniu ze starymi odmianami i skutecznie eliminuje w ogrodzie odmiany kolczaste.

Krzew wierzby wiciowej tworzy w ogrodzie równie efektowną ozdobę, jak wierzba głowiasta. Poza tym z jej pędów można splatać płoty, zasłony i inne pożyteczne rzeczy. Na bardzo długich, elastycznych pędach wyrastają długie i wąskie liście. Jako rodzimy gatunek wierzby nie wymaga ochrony przed mrozem. Lubi gleby wilgotne i mokre, więc dobrze się czuje przy ogrodowych sadzawkach.

Dzwonek karpacki jest górską byliną o endemicznym występowaniu we wschodnich i południowych Karpatach. Dzięki dużym, niebieskim kwiatom i kępiastemu pokrojowi doskonale nadaje się do ogrodów skalnych, a także na rabaty i jako roślina okrywowa.

Facelia błękitna jest rośliną zwykle uprawianą na paszę, jednak jej fioletowoniebieskie kwiaty i ciekawy pokrój mogą również stanowić ozdobę w ogrodzie. Bogate w nektar kwiaty wabią pszczoły, trzmiele i motyle. Dodatkową zaletą jest długi okres kwitnienia facelii błękitnej - od czerwca do września. Epitet gatunkowy tanacetifolia nawiązuje do podobieństwa jej liści do liści wrotyczu (Tanacetum).

Północnoamerykańska choina kanadyjska trafiła do Europy na początku XVIII wieku. Chociaż w swojej ojczyźnie tworzy okazałe drzewostany, w naszym leśnictwie nie ma gospodarczego znaczenia. Ze swoją malowniczą koroną i odpornością na przycinanie, doskonale nadaje się jednak do uprawy w ogrodzie.

Jak wskazuje nazwa, ten gatunek niecierpka pochodzi z wyżyn Nowej Gwinei, a łacińska i polska nazwa rodzajowa odnosi się do samorzutnego, "niecierpliwego", rozrzucania nasion pod wpływem dotyku. W swojej ojczyźnie niecierpek nowogwinejski jest byliną, jednak w naszych warunkach, ze względu na wrażliwość na mróz, jest uprawiany tylko przez jeden sezon. W ogrodach spotyka się najczęściej kultywary i mieszańce niecierpka.

Nazwa gatunkowa tej świdośliwy upamiętnia francuskiego botanika Jean-Baptiste de Lamarck'a. Nie wiadomo dokładnie, kiedy przybyła do Europy ze wschodnich obszarów Ameryki Północnej, ale pewne jest, że w XVIII wieku zdobiła już wiele ogrodów botanicznych i parków. W Holandii i w Niemczech odkryto w XIX wieku świdośliwę Lamarcka na nowo jako krzew owocowy.

Fiołek wonny jest nie tylko mało wymagający i łatwy w uprawie, ale należy też do pięknych i uroczych roślin okrywowych w półcienistych zakątkach ogrodu. Od czasów starożytnych do dzisiaj pozostaje cenioną i lubianą rośliną ozdobną i leczniczą. Subtelne, wonne kwiaty fiołka pojawiają się już w marcu.