Rośliny jadalne

Grusza 'Faworytka', znana też jako grusza 'Klapsa', jest starą odmianą z drugiej połowy XIX wieku, wyhodowaną w USA przez Thaddeusa Clapp'a o oryginalnej nazwie ‘Clapp’s Favourite’. Odmiana zyskała szybko uznanie i popularność w Europie, również w Polsce, i nic dziwnego, że nazwa została w różnych krajach nieco zmodyfikowana: na przykład ‘Clapps Liebling’ w Niemczech, 'Clappova' w Czechach, czy 'Улюблениця Клаппа' w Ukrainie.

Groch należy do najstarszych roślin uprawnych i znajdowany jest w osiedlach sprzed ponad 10000 lat. Aż do XVII wieku wykorzystywano tylko wysuszone nasiona, zanim pojawiły się pierwsze odmiany nadające się do spożycia w stanie niedojrzałym razem ze strąkami.

Dynia figolistna pochodzi z płaskowyżu Meksyku albo rejonu Andów, gdzie rośnie jako wieloletnie pnącze. Jej liście przypominają kształtem liście figowca. W naszych warunkach dynia figolistna jest uprawiana jako roślina jednoroczna.

Aktinidia smakowita jest pochodzącym z Chin pnączem, które zyskało światową popularność dzięki jadalnym owocom znanym jako kiwi. W naszych warunkach owoce aktinidii rzadko dojrzewają i nie są zbyt smaczne, jednak roślina z powodzeniem pełni rolę dekoracyjną.

Mahonia japońska jest wolno rosnącym, zimozielonym krzewem, który w Japonii jest uprawiany od dawna, a u nas również pełni rolę dekoracyjną. Oprócz liści, atrakcyjną ozdobę mahonii japońskiej stanowią siarkowożółte, pachnące kwiaty, rozwijające się bardzo wczesną wiosną, a potem ciemnofioletowe owoce.

Wiecznie zielony, aromatyczny mirt zalicza się do klasyków pośród roślin doniczkowych. W swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie tworzy niskie zarośla, u nas dorasta zwykle do 1-1,5 m wysokości. Przez całe lato rozwija białe, pięciopłatkowe kwiaty.

Głóg szkarłatny jest północnoamerykańskim gatunkiem, uprawianym u nas jako roślina dekoracyjna. Ozdobę stanowią kwiaty, szkarłatne owoce oraz przebarwiające się jesienią liście. Owoce głogu szkarłatnego są duże, jadalne i smaczne.

Sałata kompasowa jest gatunkiem, z którego już w starożytności wyhodowano pozbawioną goryczy sałatę siewną. Nazwa gatunkowa pochodzi od ustawienia liści na łodydze parami w jednej płaszczyźnie w kierunku północ-południe, co chroni roślinę przed intensywnym promieniowaniem słońca w godzinach południowych. Jasnożółte koszyczki kwiatów zebrane w wiechowate kwiatostany mogą być naturalną ozdobą ogrodu.

Buk wielkolistny jest długowiecznym drzewem występującym naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej. W ogrodzie stanowi dekorację głównie dzięki liściom, które w sezonie zmieniają barwę od purpurowej wczesną wiosną i zielonej latem do złocistożółtej jesienią.

Rosnący dziko w Azji lotos orzechodajny jest byliną o szczególnym znaczeniu w kulturze Dalekiego Wschodu. Duże liście posiadają szczególną strukturę powierzchni, która daje "efekt lotosu", czyli zdolność samooczyszczania. W naszych warunkach lotos można uprawiać w pojemnikach.

Jabłoń 'Piros' jest letnią odmianą niemieckiego pochodzenia, wytrzymałą na mróz i odporną na choroby. Owoce są niewielkie z pomarańczowoczerwonym, smużkowatym rumieńcem, z bardzo soczystym miąższem. Doskonale nadaje się do przydomowego ogrodu.

Grusza pospolita, nazywana gruszą domową, jest zespołem licznych odmian wyhodowanych z mieszańców powstających w ciągu tysięcy lat z kilku gatunków. Jednym z gatunków macierzystych gruszy pospolitej jest nasza grusza polna. Kultywary gruszy są powszechnie uprawiane jako rośliny sadownicze.

Pochodząca z Dalekiego Wschodu grusza piaskowa, nazywana też azjatycką, jest mało znanym w Polsce drzewem owocowym. Oprócz smacznych, kulistych owoców przypominających jabłka, z miąższem nieco ziarnistym (stąd nazwa "piaskowa"), ten gatunek gruszy odznacza się również dużą dekoracyjnością w ogrodzie.

Truskawka 'Albion' jest popularną i cenioną odmianą amerykańskiego pochodzenia powtarzającą owocowanie. Owoce są bardzo duże, o regularnej, stożkowej formie, intensywnie czerwone, słodkie i aromatyczne. Jej pędy można prowadzić jako zwisające albo pnące.

Truskawka 'Senga Sengana' jest niemiecką odmianą wyhodowaną w połowie XX wieku. Późny okres kwitnienia pozwala uniknąć uszkodzenia kwiatów przez przymrozki. Owoce są duże, intensywnie czerwone, słodkie i aromatyczne.

Daktylowiec kanaryjski jest bardzo dekoracyjną rośliną i najczęściej uprawianą palmą w pomieszczeniach. Duży, zielony pióropusz pierzastych liści wnosi latem na taras i balkon powiew egzotycznego Południa. Jest rośliną dwupienną, co oznacza, że kwiaty męskie i żeńskie rozwijają się na dwóch różnych egzemplarzach.

Słodkie jagody agrestu cieszą się niezmiennie wielką popularnością. Ten botaniczny gatunek porzeczki uprawiany w Europie od XVI wieku doczekał się ponad półtora tysiąca odmian, które różnią się kolorem owoców, smakiem i okresem dojrzewania. Owoce agrestu nadają się do spożycia na surowo oraz do wyrobu przetworów.

Znane w Ameryce Południowej od tysięcy lat bogate w skrobię bulwy ziemniaka stały się w ostatnich wiekach ważnym źródłem pożywienia na całym świecie. Przynależność rośliny do rodziny psiankowatych oznacza, że wszystkie jej części z wyjątkiem bulwy są lekko trujące. Efektowne kwiaty nad świeżą zielenią liści mogą być ozdobą rabaty.