Rośliny jadalne

Grusza 'Faworytka', znana też jako grusza 'Klapsa', jest starą odmianą z drugiej połowy XIX wieku, wyhodowaną w USA przez Thaddeusa Clapp'a o oryginalnej nazwie ‘Clapp’s Favourite’. Odmiana zyskała szybko uznanie i popularność w Europie, również w Polsce, i nic dziwnego, że nazwa została w różnych krajach nieco zmodyfikowana: na przykład ‘Clapps Liebling’ w Niemczech, 'Clappova' w Czechach, czy 'Улюблениця Клаппа' w Ukrainie.

Groch należy do najstarszych roślin uprawnych i znajdowany jest w osiedlach sprzed ponad 10000 lat. Aż do XVII wieku wykorzystywano tylko wysuszone nasiona, zanim pojawiły się pierwsze odmiany nadające się do spożycia w stanie niedojrzałym razem ze strąkami.

Dynia figolistna pochodzi z płaskowyżu Meksyku albo rejonu Andów, gdzie rośnie jako wieloletnie pnącze. Jej liście przypominają kształtem liście figowca. W naszych warunkach dynia figolistna jest uprawiana jako roślina jednoroczna.

Aktinidia smakowita jest pochodzącym z Chin pnączem, które zyskało światową popularność dzięki jadalnym owocom znanym jako kiwi. W naszych warunkach owoce aktinidii rzadko dojrzewają i nie są zbyt smaczne, jednak roślina z powodzeniem pełni rolę dekoracyjną.

Mahonia japońska jest wolno rosnącym, zimozielonym krzewem, który w Japonii jest uprawiany od dawna, a u nas również pełni rolę dekoracyjną. Oprócz liści, atrakcyjną ozdobę mahonii japońskiej stanowią siarkowożółte, pachnące kwiaty, rozwijające się bardzo wczesną wiosną, a potem ciemnofioletowe owoce.

Wiecznie zielony, aromatyczny mirt zalicza się do klasyków pośród roślin doniczkowych. W swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie tworzy niskie zarośla, u nas dorasta zwykle do 1-1,5 m wysokości. Przez całe lato rozwija białe, pięciopłatkowe kwiaty.

Głóg szkarłatny jest północnoamerykańskim gatunkiem, uprawianym u nas jako roślina dekoracyjna. Ozdobę stanowią kwiaty, szkarłatne owoce oraz przebarwiające się jesienią liście. Owoce głogu szkarłatnego są duże, jadalne i smaczne.

Sałata kompasowa jest gatunkiem, z którego już w starożytności wyhodowano pozbawioną goryczy sałatę siewną. Nazwa gatunkowa pochodzi od ustawienia liści na łodydze parami w jednej płaszczyźnie w kierunku północ-południe, co chroni roślinę przed intensywnym promieniowaniem słońca w godzinach południowych. Jasnożółte koszyczki kwiatów zebrane w wiechowate kwiatostany mogą być naturalną ozdobą ogrodu.

Buk wielkolistny jest długowiecznym drzewem występującym naturalnie we wschodniej części Ameryki Północnej. W ogrodzie stanowi dekorację głównie dzięki liściom, które w sezonie zmieniają barwę od purpurowej wczesną wiosną i zielonej latem do złocistożółtej jesienią.

Rosnący dziko w Azji lotos orzechodajny jest byliną o szczególnym znaczeniu w kulturze Dalekiego Wschodu. Duże liście posiadają szczególną strukturę powierzchni, która daje "efekt lotosu", czyli zdolność samooczyszczania. W naszych warunkach lotos można uprawiać w pojemnikach.

Jabłoń 'Piros' jest letnią odmianą niemieckiego pochodzenia, wytrzymałą na mróz i odporną na choroby. Owoce są niewielkie z pomarańczowoczerwonym, smużkowatym rumieńcem, z bardzo soczystym miąższem. Doskonale nadaje się do przydomowego ogrodu.

Grusza pospolita, nazywana gruszą domową, jest zespołem licznych odmian wyhodowanych z mieszańców powstających w ciągu tysięcy lat z kilku gatunków. Jednym z gatunków macierzystych gruszy pospolitej jest nasza grusza polna. Kultywary gruszy są powszechnie uprawiane jako rośliny sadownicze.

Pochodząca z Dalekiego Wschodu grusza piaskowa, nazywana też azjatycką, jest mało znanym w Polsce drzewem owocowym. Oprócz smacznych, kulistych owoców przypominających jabłka, z miąższem nieco ziarnistym (stąd nazwa "piaskowa"), ten gatunek gruszy odznacza się również dużą dekoracyjnością w ogrodzie.

Truskawka 'Albion' jest popularną i cenioną odmianą amerykańskiego pochodzenia powtarzającą owocowanie. Owoce są bardzo duże, o regularnej, stożkowej formie, intensywnie czerwone, słodkie i aromatyczne. Jej pędy można prowadzić jako zwisające albo pnące.

Truskawka 'Senga Sengana' jest niemiecką odmianą wyhodowaną w połowie XX wieku. Późny okres kwitnienia pozwala uniknąć uszkodzenia kwiatów przez przymrozki. Owoce są duże, intensywnie czerwone, słodkie i aromatyczne.

Truskawka 'Elsanta' jest holenderską odmianą wczesną, bardzo popularną w Europie. Owoce są bardzo duże, słodkie, jasnoczerwone z połyskiem i słabo wybarwionym wierzchołkiem. Wymaga gleby żyznej i wilgotnej na słonecznym stanowisku.

Sorgo sudańskie jest jednoroczną trawą o długich i szerokich blaszkach liściowych. Roślina jest uprawiana jako paszowa, a w naszych warunkach może być oryginalną trawą ozdobną. Lepiej radzi sobie z okresami suszy niż kukurydza.

Świdośliwka olcholistna, zwana borówką kanadyjską, jest krzewem występującym naturalnie od Alaski i północy Kanady do Kalifornii i Utah w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych. Jest uprawiana dla smacznych owoców, a także jako roślina ozdobna.

Czereśnia 'Rivan' jest bardzo wcześnie dojrzewającą odmianą szwedzkiego pochodzenia. Owoce są ciemnowiśniowe do prawie czarnych, średniej wielkości, sercowate, odporne na pękanie; mają smak winnosłodki.

Czereśnia 'Van' jest kanadyjską odmianą o obfitym i corocznym owocowaniu. Owoce są duże, ciemnoczerwone, soczyste i bardzo smaczne. Dojrzewają w pierwszej połowie lipca. Liście jesienią przebarwiają się na pomarańczowożółty kolor.

Wiśnia 'Sabina' jest odmianą polskiego pochodzenia o wcześnie dojrzewających owocach. Są one kuliste, ciemnoczerwone i smaczne, o kwaskowatym smaku. Doskonale nadają się do spożycia na surowo i na przetwory.

Aktinidia chińska, albo agrest chiński, to szybko rosnące pnącze pochodzące z Chin. W porównaniu z aktinidią ostrolistną i pstrolistną ten gatunek jest bardziej wrażliwy na mróz i w naszych warunkach wymaga dokładnego okrywania przed zimą albo przenoszenia w pojemnikach do pomieszczeń.