Rośliny jadalne

Ziemniak 'Denar' jest bardzo wczesną odmianą o jasnożółtej barwie i owalnookrągłych bulwach z płytkimi oczkami. Wykazuje bardzo dobre plonowanie i dużą trwałość. Ziemniak 'Denar' doskonale nadaje się do uprawy w gospodarstwach ekologicznych.

Czosnaczek pospolity jest dwuletnią rośliną rodzimego pochodzenia, która w dawnych wiekach była ważną rośliną użytkową dostępną już wiosną i zastępującą drogie przyprawy. Wraz z coraz większym dostępem do egzotycznych roślin, swojski czosnaczek popadał w zapomnienie. Dzisiaj jest odkrywany na nowo, a w ogrodzie może pełnić również rolę dekoracyjną.

Soczewica jadalna, która prawdopodobnie pochodzi od dzikiej Lens orientalis, jest jedną z najdawniej uprawianych przez człowieka roślin. Nasiona soczewicy mają wysoką wartość odżywczą, a roślina jest łatwa w uprawie. Pierzastozłożone liście oraz drobne, niebieskie kwiaty mogą stanowić naturalną ozdobę ogrodowej rabaty.

Skrzyp olbrzymi jest najbardziej okazałym skrzypem w naszej strefie klimatycznej, jego pędy dorastają do 150-200 cm. Lubi podmokłe siedliska, wilgotne zarośla, łęgi i źródliska, na co wskazuje epitet gatunkowy pochodzący od greckiego telmatos = "bagno, woda stojąca". Może być dekoracją brzegu ogrodowej sadzawki albo oryginalną ozdobą mieszkania. W przeciwieństwie do trującego skrzypu błotnego jest rośliną leczniczą i jadalną.

Jabłoń 'Kosztela' to stara, polska odmiana znana już w XVII wieku. Jabłka tej odmiany bardzo smakowały Janowi III Sobieskiemu, który według podania miał raz żałować, że "kosz tela" mu zebrano, a nie więcej - i stąd nazwa. Jabłka są wybitnie deserowe, o miąższu białym, kruchym, słodkim i soczystym.

Jabłoń 'Gala' jest nowozelandzką odmianą, która została wprowadzona na rynek w 1965 roku. 'Gala' zyskała w ostatnich latach na popularności dzięki licznym mutacjom, różniącym się od podstawowej odmiany wielkością i intensywnością zabarwienia. Miąższ owoców jest kremowy, soczysty, kruchy, słodki oraz bardzo aromatyczny.

Morwa czerwona jest dekoracyjnym, łatwym w uprawie drzewem, którego owoce są jadalne, słodkie i soczyste. Dojrzewają latem, zmieniając barwę z zielonej przez czerwoną do ciemnofioletowej i trudno je odróżnić od owoców morwy czarnej. Morwa czerwona spotykana prawie wyłącznie w ogrodach botanicznych, coraz częściej trafia do ogrodów przydomowych.

Znana pod wieloma nazwami potocznymi brzoskwinia płaskoowocowa jest botaniczną odmianą brzoskwini zwyczajnej i jest znana w Chinach od ponad 2500 lat. Spłaszczone owoce przypominają geometryczny torus i mogą kojarzyć się z UFO albo rodzajem pączka. Kremowobiały miąższ brzoskwini UFO jest soczysty, słodki i smaczny.

Szarłat trójbarwny jest rośliną ze strefy tropikalnej Azji Południowo-Wschodniej i wymaga więcej ciepła i słońca niż szarłat zwisły albo szarłat wyniosły. W odróżnieniu od innych uprawianych u nas w ogrodach gatunków Amaranthus tricolor ma mniejsze kwiatostany złożone z niepozornych kwiatów, a jego główną ozdobą są efektownie przebarwione liście.

Pstrolistka sercowata jest dalekowschodnią byliną, której botaniczna nazwa rodzajowa upamiętnia holenderskiego przyrodnika Maartena Houttuyn'a. W ogrodzie jest rośliną okrywową, odpowiednią na wilgotne i podmokłe zakątki. Właściwe kwiaty pstrolistki są niepozorne, zebrane w gęste kłosy, a główną ozdobę stanowią cztery białe podsadki.

Śliwa domowa 'Opal' jest wyhodowaną w Szwecji wczesną odmianą szybko rosnącą i plenną. Niewielkie owoce są żółte z różowofioletowym rumieńcem, o miąższu smacznym, soczystym i łatwo oddzielającym się od pestki. Nadaje się do bezpośredniego spożycia oraz na przetwory.

Berberys zwyczajny jest rodzimego pochodzenia ciernistym krzewem o zielonych liściach i rozłożystym pokroju. Ozdobę stanowią też żółte, pachnące kwiaty, a później duże, czerwone owoce utrzymujące się częściowo przez zimę. Kwaśne owoce berberysu zwyczajnego są jadalne i nadają się na przetwory.

Rozplenica perłowa, nazywana prosem afrykańskim, jest rośliną zbożową uprawianą od trzech tysięcy lat. Rozwija się podobnie jak kukurydza i osiąga wysokość 3-4 m. Długie, ciemnozielone liście trawy oraz duże, cylindryczne kwiatostany stanowią w ogrodzie efektowną ozdobę. W uprawie występują często odmiany o ciemnych liściach.

Czereśnia 'Summit' jest kanadyjską odmianą, która na rynek trafiła pół wieku temu. Jest odporna na mróz i choroby, a jej owoce są duże, sercowate i wyraźnie spłaszczone. Błyszcząca, ciemnoczerwona skórka kontrastuje z jasnym miąższem, słodkim i bardzo smacznym. Doskonale nadaje się do celów deserowych, jak i przetwórczych.

Czereśnia 'Lapins' jest samopylną odmianą wyhodowaną w Kanadzie i nazwaną na cześć pochodzącego z Łotwy Karlisa Lapins'a, który wykonał pionierską pracę w rozwoju samopłodnych odmian czereśni. Owoce odmiany 'Lapins' są ciemnoczerwone, bardzo duże i smaczne, nadają się do długiego przechowywania.

Wiśnia 'Groniasta z Ujfehertoi' jest średniowczesną odmianą, wyhodowaną w okolicach Ujfeherto na Węgrzech, słynących od wieków z uprawy wiśni. Owoce o wielkości podobnej do wiśni 'Łutówki' są ciemnoczerwone i błyszczące o miąższu twardym, soczystym, słodko-kwaśnym, z czerwonym sokiem. Doskonale nadają się na nalewki.

Malina ponętna jest japońskim półkrzewem, którego owoce przypominają jednocześnie maliny i truskawki, a smakują jak owoce morwy. Wbrew pozorom nie jest hybrydą, ale samodzielnym gatunkiem z rodziny różowatych. Rzadko spotykana w naszych ogrodach roślina nie jest całkowicie mrozoodporna i wymaga zimowej osłony.

Porzeczka agrest 'Czerwony Triumf' to angielska odmiana agrestu o czerwonych owocach. Krzew odznacza się silnym wzrostem i luźnym pokrojem. Owoce są duże, czerwone, omszone, soczyste, smaczne, o kwaskowatosłodkim smaku.

Mirabelka jest podgatunkiem śliwy domowej, uprawianej w Chinach już w III wieku p.n.e. Przez Persję i Azję Mniejszą trafiła nad Morze Śródziemne, gdzie była ceniona już w starożytności. Złotożółte owoce śliwy mirabelki są niewielkie, ale słodkie, smaczne i łatwo oddzielają się od pestek. Mirabelka jest często mylona z ałyczą (śliwą wiśniową).

Śliwa 'Renkloda Ulena' jest francuską odmianą, która pojawiła się w sadach już w połowie XIX wieku i do dzisiaj cieszy się dużą popularnością. Owoce tej śliwy są duże, zielonożółte, a u dojrzałych jasnopomarańczowe, z aromatycznym, galaretowatym, żółtym miąższem. Są doskonałe do bezpośredniego spożycia oraz na przetwory.

Śliwa kolumnowa 'Imperial' jest odmianą o szczególnym pokroju; wszystkie rodzaje pędów są skierowane równolegle do góry tworząc wąską, zwartą, kolumnową koronę. Dzięki temu ta śliwa może być z powodzeniem uprawiana nie tylko w ogrodzie, ale również na balkonie albo tarasie.

Dereń ‘Milky Way’ jest odmianą derenia kouza, którego epitet gatunkowy pochodzi od japońskiej potocznej nazwy tego gatunku "ko-zai" oznaczającej (podobnie jak nazwa rodzaju) twardy materiał. Jest to bardzo dekoracyjna odmiana rozwijająca liczne kwiatostany z dużymi, białymi płatkami podsadkowymi. Jesienią dojrzewają czerwone, podobne do malin, jadalne owoce derenia kouza.