Turzyca

Turzyca - rodzaje, stanowisko, cięcie, rozmnażanie, porady

To ciekawe grupa roślin o efektownym wyglądzie. Powszechnie mówi się o nich trawy ozdobne. W Polsce są  jeszcze niedoceniane i nie często sadzone, a ich uprawa oraz pielęgnacja jest niezwykle łatwa. Można z nich stworzyć unikalne kompozycje w ogrodzie. Do tego część z nich jest zimozielona, dlatego stanowią ozdobę ogrodu cały rok. Gatunki i odmiany różnią się miedzy sobą rozmiarami, kolorami i wglądem źdźbeł. Przyjrzyjmy się im bliżej.

Turzyca – charakterystyka rośliny

Turzyca należy do grupy wieloletnich roślin zielnych o przeznaczeniu dekoracyjnym należących do rodziny ciborowatych. Cała ta rodzina liczy niemal 2000 gatunków. W naszym kraju ich liczba sięga około stu. Do złudzenia przypomina trawy, ale nimi nie są.

Wśród turzyc znajdziemy gatunki wysokie i niskie, o różnym ubarwieniu. Większość z nich jest zimozielona. W naturze rośnie w strefie klimatu umiarkowanego. Ich naturalne stanowisko to widne lasy, łąki, brzegi rzek lub jezior, przydrożne rowy. Do pospolicie rosnących turzyc w Polsce zaliczamy np. oczeret jeziorny i ponikło błotne, które preferują wilgotne podłoże. Zaś  popularna turzyca piaskowa porasta polskie wydmy.

Ozdobne turzyce są sadzone w ogrodach przydomowych ze względu na swoje efektowne równowąskie, sztywne i mocne liście o barwach: zielonych, żółtych, pomarańczowych, czerwonych lub brązowych. Do tego mogą mieć kremowe otoczki.

Liście turzyc rosną z tzw. prostnic, gdzie ich łodygi w przekroju są w kształcie trójkąta. Takich prostnice są trzy. W porównaniu do traw jest ich dwie i mają kształt okrągły. Ponadto trawy mają kwiaty obupłciowe, zaś turzyce rozdzielnopłciowe (męskie z pręcikami i żeńskie ze słupkami).

W maju zaczynają kwitnąć. Pojawiają się wówczas kwiaty o kształcie gwiazdek. Raczej nie stanowią ozdoby rośliny.

Uprawa i pielęgnacja turzyc

Poszczególne gatunki turzycy bardzo różnią się miedzy sobą wyglądem, ale i warunkami uprawowymi. Niektóre wymagają większej uwagi jeśli chodzi o pielęgnację. Sprawdźmy to.

Turzyce preferują stanowiska słoneczne lub ewentualnie półcień. Gleba raczej przepuszczalna oraz umiarkowanie wilgotna.

Decydując się na odmiany mrozoodporne sadzimy je do gruntu jesienią. Zaś resztę wiosną. Młode sadzonki trzeba podlewać w czasie letnich upałów. Cięcie liści turzycy przeprowadza się na wiosnę. Powinno być na tyle mocne, aby zostało 10-15 cm rośliny. Jeśli chodzi o gatunki zimozielone to ciecie nie jest konieczne. można się ograniczyć tylko do oberwania suchych liści.

Rozmnażanie turzyc polega na podziale kęp matecznych w okresie wiosennym.  Mając gęsty okaz można to śmiało zrobić. Taki zabieg poprawia też żywotność okazu matecznego.

Turzyce bardzo rzadko chorują i dotykają ich szkodniki. Sporadycznie będzie to dotyczyć tych roślin, które mają zbyt mokrą glebę.

Zastosowanie turzyc w ogrodzie

Turzyce mają szerokie zastosowanie w aranżacji ogrodów. Planując zakup turzyc do ogrodu mamy spory wybór odmian o różnym wyglądzie. Różnią się kształtem,  wysokością i kolorem liście. Możne je posadzić w grupach, wzdłuż ścieżek w otoczeniu drobnych kamyczków, przy skalnikach, przy oczkach wodnych, przy budynku, ale również przy roślinach kwitnących.  Niskie odmiany można posadzić na kamiennych murkach lub w donicach.

Ciekawe odmiany turzycy

Turzyce japońskie (Morrowa):

Turzyca Morrowa 'Ice Dance'

To jednak z najchętniej wybieranych turzyc.  Jest zimozielona i tworzy dość bujne kępy z  lancetowatych liści, łukowato zwisających. Liście mierzą około 2 cm szerokości. Z kolei cała roślina dorasta do 35 cm wysokości. Należy zatem do niskich gatunków turzycy. Jej liście łukowato przewieszają się na wszystkie strony. Tym co wyróżnia tę odmianę jest ubarwienie liści. Jest ono dwubarwne. Środek jest jasnozielony, zaś brzegi białe.  

Zbliżone cechy ma odmiana turzyca Morrowa  'Variegata' (białe prążki są mniejsze) i ‘Goldband’ (środek liścia jest biało-złoty, a brzeg zielony).

Turzyca Morrowa 'Everglow' – bardzo ładnie wybarwiona. Wiosną zielona z szeroki białym brzegiem.  Zaś jesieniom zmieniają kolor na pomarańczowy. Nada się jako okaz na okrywanie terenu. Może być sadzona na tarasy i balkony.

U turzyc japońskich w kwietniu kwitną kłosowate kwiatostany. Ładnie komponuje się w ogrodzie z funkiami. Sadzone są jako obwódki, w pobliżu zbiorników wodnych, czy skalniaków.

Turzyca stożkowata (Carex conica)

To zimozielona odmiana pochodząca z terenów Japonii. Ma formę gęstej kępy z delikatnymi, raczej cienkimi liśćmi lekko pokrytych meszkiem. Te nie są zbyt długie. Dorasta do 30 cm maksymalnie. Jest zgrabna i nada się do pojemników. Przypominam kształtem małą fontannę. Liście są zielone z cieniutkim, kremowym brzegiem. Czuje się najlepiej w półcieniu, a nawet cieniu. Najpopularniejsza to odmiana ‘Snowline’.

Turzyca oszimska (Carex oshimensis)

Ta odmiana dorasta do 30 cm wysokości. Ma jeszcze węższe liście od powyższych okazów. Charakteryzuje się  szerokim kremowo- złotym paskiem przez środek liścia i soczyście zielonymi brzegami. U odmiany ‘Everillo’  wręcz żółtozielonymi. Preferuje stanowisko słoneczne i półcieniste. Odporna na mróz.

Turzyca długokłosowa (carex dolichostachya)

Ma wąskie, jasnozielone liście tworzące rozety do 25-30 cm. Są częściowo zimozielone. Odmiany polecane to ‘Gold Fountain’ z żółtymi brzegami i zielonymi  środkami liści. Jest raczej odporna zimowe temperatury. Co ciekawe potrzebuje bardziej wilgotnego podłoża od poprzednich turzyc. Ciężej znosi susze.

Turzyca rzędowa (carex siderosticha)

Ta odmiana sięga zaledwie do 10 cm wysokości. Za to jest bardzo szeroka. Nada się do okrywania gruntu. Stosunkowo szerokie liście ładnie pokrywają ziemię. Rozrasta się rozłogami  pod ziemią. Lubi półcień i cień. Najpopularniejsza wśród nich jest  ‘Variegata’. Ta odmiana nie jest zimozielona.

Turzyca ptasie łapki (carex ornithopoda)

To okaz zimozielony. Bardzo niski, bo mierzy zaledwie 15 cm wysokości. W naturze rośnie w Polsce na obszarze Karpat. Charakteryzuje się cienką blaszką z białym brzegiem. Lubi słońce i półcień, do tego umiarkowanie wilgotne podłoże. Nie suche. Ma zastosowanie na skalnikach, oczkach wodnych, ogrodach w stylu japońskim ze żwirkiem.

Turzyca palmowa (Carex muskingumensis)

W naturze spotkać ją można na terenie Ameryki Północnej. Mierzy aż do 80 cm wysokości. Jej wgląd jest egzotyczny.  Lubi wilgotne gleby oraz półcieniste miejsce. Ma charakterystycznie dla tego gatunku ułożone liście. Jak u palmy. Wyrastają ze sterczących łodyg horyzontalnie i tylko ich górna część przewiesza się w dół.  Najpopularniejsze odmiany to ‘Silberstreif’ o białych środkach i zielonych brzegach lub ‘Oehme’ o zielonych środkach i żółtych brzegach. Miniaturową odmianą jest ‘Little Midge’ – dorasta do 20 cm wysokości.

Turzyca Buchanana ‘Red rooster’  - Czerwony Kur

Charakteryzuje czerwono-brązowymi, cienkimi liśćmi. Na jesień zmieniają się na mocno czerwony kolor. To średniej wysokości turzyca  (40-60 cm). Jej forma to luźne kępy. Preferuje stanowisko słoneczne i półcieniste.  Nie zniesie suszy oraz zbyt podmokłej gleby.

Turzyca ceglasta ''Prairie Fire' (Carex testacea)

Wyglądem przypomina płonącą trawę, z powodu koloru źdźbeł. To gęste kępy, dorastające do 40 cm wysokości. Stanowisko powinno być słoneczne. Podłoże zaś umiarkowanie wilgotne.

Turzyca sina Bunny Blue (Carex laxiculmus)

To zimozielony gatunek z Ameryki. Dorasta do 30cm. Kolor i szerokość liści to coś co wyróżnia ten gatunek. Kolor liści jest niebiesko-szary. Wpada w stalowy.  Nie zmiana koloru na zimę. Są szerokie w stosunku do innych turzyc. Kwiaty pojawiające się w maju są kremowe i ładnie wyglądają na tle liści.

Turzyca – opis i charakterystyka

Turzyca – opis traw ozdobnych

Turzyca carex to roślina trawiasta należąca do rodziny ciborowatych (turzycowatych). Odmiany turzycy liczą blisko 1757 i rozpowszechnione są na całym świecie, głównie w strefie klimatów umiarkowanych. Również w Polsce turzyca jest często spotykana i uprawiana jako roślina ozdobna. W naszym kraju znanych jest około 100 gatunków turzycy, co daje ogromny wybór dla każdego, kto decyduje się na uprawę tej rośliny we własnym ogrodzie.

Najpopularniejsze są tutaj trawy ozdobne zimozielone, które zachowują ładny wygląd przez cały rok i których cena nie jest wygórowana. Ich wygląd, niewielkie wymagania, jakie stawia pielęgnacja turzycy, oraz jej uprawa, a także wielość różnorodnych gatunków powodują, że turzyca jest często wykorzystywaną rośliną ozdobną do aranżacji ogrodów.

Turzyca – charakterystyka

Turzyca carex to trawy ozdobne występujące głównie w wilgotnych i chłodnych strefach umiarkowanych i wyżynnych miejscach tropikalnych. Odmiany turzycy są bardzo liczne, a ta roślina zielona posiada wzniesione, sztywne, cienkie i szorstkie u góry oraz gładkie u dołu, ostrokanciaste łodygi o trójkątnym przekroju. Rośliny te, w zależności od odmiany, osiągają zwykle od 8 do 70 cm wysokości. Liście turzycy są wąskie do 2-5 mm szerokości i osiągają barwę od szarozielonej do sinozielonej. Podczas wysychania charakterystycznie zwijają się ku górze.

Turzyca kwitnie w Polsce od maja do czerwca drobnymi, zebranymi w kwiatostany o kształcie kłosów kwiatami, które są wiatropylne i bardzo często rozdzielnopłociowe. Kwiaty męskie, zwykle pojedyncze, czasem podwójne posiadają trzy pręciki oraz podłużnojajowate przysadki. Kwiaty żeńskie zaś są krótkowalcowate, proste i osadzone na krótkich szypułkach. Turzyce ozdobne posiadają przy tym owoce, którymi są orzeszki otoczone pęcherzykami. Pęcherzyki zaś zebrane są w zielony, kulisty owocostan.

Turzyce ozdobne w naturze można najczęściej spotkać w zbiorowiskach na podmokłych łąkach, torfowiskach a czasem również na zabagnionych brzegach rzek i stawów. Ich uprawa jest coraz powszechniejsza ze względu na liczne walory ozdobne oraz niewielkie wymagania, jakie niesie ze sobą pielęgnacja turzycy. Bardzo popularne są trawy ozdobne zimozielone, które mogą zdobić rabaty przez cały rok.

Najpopularniejsze odmiany turzycy

Odmiany turzycy są bardzo liczne, a każda charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami ozdobnymi. Na rynku ogrodniczym funkcjonuje szeroki wybór różnych odmian, a przy tym ich cena jest niewielka, dzięki czemu zarówno początkujący, jak i zaawansowany ogrodnik może zdecydować się na uprawę odpowiedniego do swoich potrzeb gatunku tej rośliny.

Wśród najpiękniejszych odmian turzyc wyróżnia się najczęściej egzemplarze niskie i średnie, ale można również spotkać okazy wysokie, ponadto do dyspozycji są turzyce zimozielone oraz półzimozielone, których główny walor estetyczny stanowią dekoracyjne liście, rzadziej zebrane w kłosy kwiatostany. Konkretna turzyca carex różni się od pozostałych nie tylko wyglądem, w tym wysokością (zwykle od 20-30 do 50-70 cm), pokrojem, grubością liści czy ich barwą, ale i wymaganiami uprawowymi. Również pielęgnacja turzycy jest nieco inna w zależności od wybranej odmiany turzycy. Do najbardziej charakterystycznych gatunków tych traw ozdobnych należą:

• Turzyca buchanana (carex buchananii) – roślina ta stanowi dość wysoką odmianę, sięgającą 60-80 cm wysokości. Turzyca buchanana charakteryzuje się wzniesionymi kępami, które tworzą wąskie liście o skręconych końcówkach i brązowo-pomarańczowej barwie. To one stanowią główny walor ozdobny carex buchananii. Odmiana ta najlepiej rośnie na wilgotnym podłożu, chociaż potrafi znieść przejściowe susze oraz nie jest odporna na mróz, co wymaga zimowego okrycia rośliny. Pielęgnacja turzycy przy tym nie wymaga wielu zabiegów. Turzyca buchanana doskonale sprawdzi się jako roślina na rabaty w towarzystwie innych traw.
• Turzyca piaskowa (carex arenaria) – turzyca piaskowa to roślina pochodząca z Europy, którą przeniesiono również na tereny Australii oraz Ameryki Północnej. Co ciekawe w Polsce występuje jako roślina pospolita porastająca głównie brzeg Morza Bałtyckiego, która ponadto została od 1957 roku objęta częściową ochroną gatunkową. Carex arenaria preferuje tereny piaszczyste takie jak wydmy czy piaski. Turzyca piaskowa osiąga 15-60 cm, ma sztywne, brązowe liście o 2-4 mm szerokości oraz czołgające się kłącze, z którego wyrastają nowe pędy. Carex arenaria znana jest również z właściwości leczniczych. Już w medycynie ludowej stosowano odwary z kłącza turzycy piaskowej, które jest zasobne w aminokwasy, saponiny, krzemionkę, garbniki i flawony, jako środek napotny, moczopędny, przeciwwysiękowy, wzmacniający naczynia krwionośne czy wspomagający gojenie ran.
• Turzyca pospolita (carex nigra) – turzyca pospolita to jeden z najbardziej znanych odmian tej rośliny, w Polsce występujący głównie na mokradłach. Jest ona wieloletnią byliną tworzącą luźne darnie, która wyrasta do 30-50 cm wysokości i rozrasta się podziemnymi rozłogami. Carex nigra stanowi odmianę mrozoodporną o zimozielonych lub niebieskawo-zielonych, wąskich liściach. Turzyca pospolita kwitnie późną wiosną, od kwietnia, a jej żeńskie kwiaty przybierają niemal czarną barwę, stąd gatunek ten budzi szerokie zainteresowanie. Roślina ta ponadto posiada dużą tolerancję na warunki siedliskowe. Turzyca pospolita preferuje przepuszczalną, odpowiednio wilgotną glebę, jest odporna na mróz i ma zastosowanie jako bylina okrywowa.
• Turzyca włosista (carex comans) – turzyca włosista pochodzi z Nowej Zelandii. Ten gatunek o zimozielonych liściach i kaskadowym pokroju osiąga do ok. 30-60 cm wysokości i należy do odmian mrozoodpornych. Carex comans preferuje słoneczne i lekko zacienione stanowiska, a jej walor ozdobny stanowią liście, które jesienią przebarwiają się na kolor czerwonobrunatny i pozostają takie przez całą zimę. Turzyca włosista kwitnie od kwietnia do maja kwiatami zebranymi w zielone kłosy doskonale nadaje się do uprawy jako roślina ozdobna w ogrodach, zarówno pojedyncza jak i w większych skupiskach.
• Turzyca japońska variegata (carex morrowii) – odmiana ta należy do nieco wyższych i sięga do 30-40 cm wysokości. Turzyca japońska variegata charakteryzuje się szerokimi, sztywnymi i zimotrwałymi liśćmi, które tworzą duże i efektowne kępy. Poza odmianą Variegata dostępna jest również turzyca morrowa Ice Dance, która posiada zielone liście ozdobione białymi pasami. Carex morrowii preferuje nasłonecznione lub półcieniste, wilgotne i osłonięte od wiatru stanowiska, dobrze rośnie w pobliżu zbiorników wodnych. Dzięki temu turzyca morrowa doskonale sprawdza się w uprawie na zacienionych balkonach oraz obrzeżach rabat, a przy tym stanowi roślinę zimozieloną, co przedłuża jej funkcję ozdobną na cały rok, również zimę.
• Turzyca palmowa (carex muskingumensis) – turzyca palmowa osiąga wysokość nawet do 60-80 cm i należy do gatunku mrozoodpornego. Roślina ta charakteryzuje się kępiastym pokrojem oraz kwiatami pojawiającymi się w lipcu zebranymi w brązowe kłosy. Turzyca palmowa preferuje wilgotne gleby oraz cieniste lub półcieniste stanowisko. Ta odmiana efektownie wygląda na rabatach w zestawieniu z roślinami o dużych liściach, z którymi kontrastują delikatne, wąskie liście turzycy palmowej.
• Turzyca muskegońska (carex muskingmensis) – turzyca muskegońskaymi, cienkimi liśćmi oraz wzniesionym pokrojem i wysokością do 60 do 80 cm. Turzyca muskegońska kwitnie w czerwcu niewielkimi, ledwo zauważalnymi kwiatami. Odmiana ta preferuje wilgotne, przepuszczalne gleby oraz słoneczne lub półcieniste stanowisko. Należy przy tym pamiętać, że turzyca muskegońska jest wrażliwa na suszę, a jej uprawa nie uda się na bardzo suchych i jałowych glebach, dlatego powinno się ją podlewać w okresach posuchy.
• Turzyca błotna (carex acutiformis) – turzyca błotna, jak sama nazwa wskazuje, występuje głównie na mokrych łąkach oraz brzegach zbiorników wodnych, czyli wszędzie tam, gdzie podłoże jest żyzne i muliste. Bardzo dobrze znosi zasolenie wody, a najlepiej rośnie na zacisznym stanowisku. Turzyca błotna charakteryzuje się przy tym jasnobrązowymi lub purpurowymi liśćmi szerokości 3-20 mm oraz trwałym pokroju z rozłogami. Odmiana ta osiąga 30-150 cm wysokości, a kwitnie od maja do czerwca wzniesionymi kłosami.
• Turzyca sztywna (carex stricta) – ta odmiana charakteryzuje się dużą wysokością osiągającą ponad metr. Turzyca sztywna jest mrozoodporna i tworzy szerokie kępy, dzięki podziemnym rozłogom. Gatunek ten posiada złocistożółte liście z cienkim zielonym paskiem, które wyginają się łukowato. W pełnym słońcu zaś turzyca sztywna przybiera mocno żółtą, cytrynową barwę. Odmiana ta kwitnie na przełomie kwietnia i maja, ale kwiaty nie należą do ozdobnych. Uprawa turzycy sztywnej nie należy do wymagających. Odmiana ta preferuje wilgotne gleby, przepuszczalne i dobrze zdrenowane oraz półcieniste, osłonięte od wiatrów stanowisko. Roślina ta dzięki ciekawej barwie oraz pokroju efektywnie ozdabia ogród i doskonale nadaje się na obwódki.
• Turzyca zwisła (carex pendula) – turzyca zwisła w odpowiednich warunkach osiąga wysokość nawet do 100 -150 cm. Odmiana ta rozrasta się w gęste, szerokie kępy składające się z zielonych liści. Turzyca zwisła kwitnie od maja, a jej kwiaty zebrane są w cylindryczne, zielonkawe kwiatostany. To właśnie kwiatostany stanowią największy walor ozdobny i jest charakterystyczny dla tej odmiany turzycy. Zwisające kwiatostany w postaci kłosów przewieszają się na pędach, stąd właśnie nazwa turzyca zwisła. Uprawa tej rośliny wymaga osłoniętych stanowisk, roślina dobrze rośnie również w miejscach całkowicie ocienionych. Turzyca zwisła jest ponadto odporna na mróz i preferuje stałą wilgotność gleby, a pielęgnacja turzycy nie wymaga wielu zabiegów. Odmiana ta doskonale sprawdza się w ogrodach naturalistycznych, na cienistych rabatach lub w okolicach oczka wodnego.

Wyżej wymienione odmiany turzycy to kilka najbardziej popularnych gatunków turzyc, które można spotkać w uprawie ogrodowej w naszym kraju. Na polskim rynku dostępnych jest również wiele innych odmian, spośród których każdy może wybrać roślinę odpowiednią do swoich potrzeb i konkretnego przeznaczenia. Turzyca leśna, turzyca oszimeńska, turzyca ptasie łapki, turzyca żółta, cienista, Graya to jedynie kilka z mnóstwa odmian, które kuszą nie tylko pięknem gatunku. Również niewysoka cena, za jaką można kupić turzyce ozdobne, stanowi jeden z atutów tej rośliny.

Turzyca - uprawa i pielęgnacja

Jak prawidłowo uprawiać turzycę?

Uprawa turzycy nie należy do wymagających. Roślina ta w zależności od odmiany dobrze znosi susze, jest odporna na choroby i szkodniki oraz bardzo często na mróz, a niektóre odmiany turzycy są również zimozielone. Turzyca carex wymaga zwykle odpowiedniej do potrzeb gleby oraz stanowiska - od słonecznego do całkowicie zacienionego.

Ważne, aby dostosować sposób uprawy do konkretnej odmiany turzycy, co umożliwi stworzenie pięknych kompozycji w ogrodzie, oczkach wodnych czy na tarasach. Większość turzyc wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych oraz wilgotnej, przepuszczalnej gleby - od piaszczystych, mało zasobnych do próchniczych i bogatych w składniki mineralne.

Pielęgnacja turzycy

Pielęgnacja turzycy nie należy do wymagających, jednak decydując się na jej uprawę, trzeba pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Turzyca należy do roślin, które wymagają zapewnienia odpowiedniej wilgotności, dlatego podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym jest podlewanie tej rośliny, w czasie przedłużającej się suszy. Jeśli chodzi o nawożenie, stosuje się je w razie potrzeby, ponieważ zbyt duża ilość nawozu powoduje pokładanie się traw. W tym celu najlepiej zastosować dobrze przerobiony kompost lub nawóz wieloskładnikowy. Dodatkowo bardziej wrażliwe gatunki turzycy warto ściółkować oraz okrywać na zimę. Wiosną zaleca się przeprowadzenie cięcia turzycy. Dokonuje się tego poprzez podcięcie około 5-15 cm rośliny, odmiany zimozielone podcina się bardzo delikatnie. Należy również przeprowadzać tzw. wyczesywanie kępiastych roślin.

Choroby i szkodniki zagrażające uprawie turzycy

Turzyca to roślina trawiasta, która należy do gatunku o niewielkiej podatności na choroby i szkodniki, przy tym wiele jej odmian jest mrozoodpornych (jako odmiana należąca do ciekawych roślin, jakimi są trawy ozdobne zimozielone), a zatem jest to jedna z najbardziej odpornych roślin. Niemniej, popełniając błędy w uprawie carex czy też, gdy niewłaściwa będzie pielęgnacja turzycy, może zwiększyć się jej podatność na ataki ze strony chorób i szkodników. Wśród pierwszych najczęściej występuje mączniak oraz rdza, jeśli zaś chodzi o szkodniki najbardziej zagraża turzycy mszyca.