Buk

Buk - wygląd, występowanie, wykorzystanie, ciekawostki

Jednym z najszlachetniejszych drzew, które są spotykane nie tylko w Polsce, ale również w krajach azjatyckich. Jego liczne odmiany wyśmienicie ozdabiają nasze przydomowe ogrody. Warto zatem dowiedzieć się, w jaki sposób można uprawiać buk, aby móc się cieszyć pięknie rozwijającymi się drzewami.

Buk - charakterystyka

Drzewa dorastające nawet do 50 metrów wysokości, porośnięte są przez skrętoległe liście, które opadają na zimę. W zależności od odmiany liście osiągają długość do kilkunastu centymetrów. W okresie kwitnienia pojawiają się męskie i żeńskie kwiaty, które porastają jedno drzewo. Dlatego do zapylania nie jest potrzebny drugi osobnik.

Następnie pojawiają się owoce swoim wyglądem przypominające orzeszki. Zamknięte są one w okrywie drewniejącej, która osiąga do 2,5 cm średnicy. Jednak nie jest to reguła, ponieważ często to, jak wyglądają owoce, jest zależne od konkretnego gatunku. Warto mieć na uwadze, że nasiona są jadalne.

Popularne gatunki i odmiany

W Polsce w stanie naturalnym występuje zaledwie jeden gatunek buka, którym jest buk pospolity (Fagus sylvatica). Najczęściej spotykany jest on na Zachodzie oraz Południu naszego kraju. Drzewo dorasta najczęściej do 30 metrów wysokości. Liście są dość spore, ponieważ osiągają one do 10 cm długości. Ponadto przybierają jajowaty kształt. W okresie kwitnienia, który przypada od kwietnia do maja, pojawiają się kwiaty męskie i żeńskie. Następnie drzewo obsypane jest przez owoce w formie niedużych orzeszków.

Do pozostałych gatunków zaliczyć możemy:

• Buk karbowany (Fagus crenata) - drzewo przywędrowało do nas z Japonii. Osiąga do 30 metrów wysokości. Buk karbowany porośnięty jest przez liście o jajowatym kształcie. Ich cechą charakterystyczną są delikatne włoski znajdujące się na obrzeżu.
• Buk Englera (Fagus enleriana) - drzewo, które w stanie naturalnym rośnie na terenie Chin. Gatunek ten dorasta nawet do 25 metrów wysokości. Liście wyróżniają się owalnym kształtem, a także falowanym brzegiem. Po okresie kwitnienia pojawiają się owoce w postaci niedużych orzechów, które posiadają trzy skrzydełka przy wierzchu.
• Buk amerykański (Fagus grandiflora) - określany również jako buk wielkolistny, naturalnie występuje na terenie Ameryki Północnej. Drzewo dorasta do 20 metrów wysokości. Gatunek ten posiada liście o owalnym lub jajowatym kształcie. Tak jak w przypadku pozostałych gatunków, w przypadku buka amerykańskiego również występują owoce w formie orzeszków.
• Buk japoński (Fagus japonica) - drzewo, które dorasta do 25 metrów wysokości, spotykane jest w stanie naturalnym na terenie Japonii. Eliptyczne liście, a także nieduże kwiaty, to jedne z cech charakterystycznych tego gatunku. Ponadto drzewo porastają bardzo małe owoce.
• Buk lśniący (Fagus lucida) - jest to gatunek wywodzący się z Chin. W Polsce spotkać go można między innymi w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Samo drzewo dorasta najczęściej do 25 metrów wysokości. Okres kwitnienia przypada od kwietnia do maja. Natomiast owoce w postaci orzeszków pojawiają się najczęściej od września do października.

Patrząc na różne odmiany, które możemy posadzić w swoim ogrodzie, a także z powodzeniem dostosują się do warunków panujących w Polsce, możemy wymienić między innymi:

• Buk pospolity Black Swan - wyróżnia się ciemnopurpurowymi liśćmi, które przybierają niemalże czarną barwę. Jesienią odmiana ta przebarwia się na miedziany odcień.
• Buk pospolity Horyzontalis - wyróżnia się ciemnozielonymi liśćmi, których brzegi są pofalowane. Te rodzaje drzew w Polsce są raczej rzadko spotykane, dlatego traktowane są one jako okazy kolekcjonerskie.
• Buk zwyczajny Purple Fountain - niewysokie drzewo, które wyróżnia się ciemnoczerwonymi liśćmi. Drzewo na jesieni przebarwia się na rudo.
• Buk zwyczajny Rohan Weeping - rodzaje karłowe, które cechują się bardzo ciemnym zabarwieniem liści. Natomiast drzewo przebarwia się wczesną wiosną na bardziej czerwony kolor.
• Buk zwisający Purpurea Pendula - rodzaje drzew, które najczęściej w formie szczepionej. Odmiana wyróżnia się ciemnoczerwonymi liśćmi, natomiast jesienią przebarwia się na brązowy odcień.
• Buk kolumnowy Dawyck Purple - rodzaje drzew, które w Polsce bardzo chętnie są wykorzystywane na obsadzenia żywopłotów. Jest to odmiana, która wyróżnia się ciemnoczerwonymi liśćmi. Natomiast drzewo jesienią przebarwia się na jasnobrązowo.

Buk - jak wygląda uprawa?

Mamy to szczęście, iż w Polsce uprawa wielu odmian buka jest nie tylko możliwa, ale również nie sprawia większego kłopotu. Najczęściej wybierane rodzaje sadzonek dotyczą oczywiście buka pospolitego. Drzewa najlepiej będą rosły na żyznych i przepuszczalnych podłożach. Ponadto warto zwrócić uwagę na odpowiednie nawodnienie podłoża. Ponieważ sadzonkom sprzyja stały dostęp do wód gruntowych.

Jeżeli chodzi o stanowisko, to pod tym względem buk zwyczajny nie jest zbyt wymagający. Może rosnąć nie tylko na pełnym słońcu, ale również w cieniu innych drzew. Nawet można stwierdzić, że buk pospolity zdecydowanie lepiej znosi niższe temperatury w sezonie letnim niż upały. Bardzo często gatunek ten jest wykorzystywany do tworzenia żywopłotu w ogrodzie. Ponadto niemalże każda odmiana przebarwia się jesienią na piękne kolory, dlatego sadzonki doskonale będą prezentować się na tle innych drzew lub też jako solitery na trawnikach.

Buk pospolity - pielęgnacja

Sprawdzając, jakie rodzaje zabiegów pielęgnacyjnych najlepiej sprawdzą się w przypadku buków, nie możemy zapomnieć o przycinaniu. Buk zwyczajny jest nie tylko podatny na cięcie, ale również świetnie znosi formowanie, dzięki czemu możemy uzyskać ciekawy kształt korony. Należy jednak pamiętać o tym, że przycinanie pędów powinno wyglądać odpowiednio dla sadzonek w określonym wieku.

W pierwszym roku cięcie powinno pozwolić wyodrębnić koronę, a także pień. Dlatego należy skupić się głównie na pędach, które są najniżej. W kolejnych latach powtarzamy ten zabieg, przycinając całkowicie pędy znajdujące się bardzo nisko. Natomiast o połowę skracamy te pędy, które mają być dominujące. Pamiętajmy o tym, aby buk zwyczajny przycinać zimą, a następnie zawsze zabezpieczyć rany preparatami, które będą zapobiegać pojawianiu się chorób grzybowych.

Zaletą posadzenia buków w swoim ogrodzie jest to, iż drzewa wykazują się bardzo dużą odpornością na mróz. Ponadto doskonale poszczególne odmiany doskonale sprawdzą się w przypadku terenów miejskich, ponieważ buki są wyjątkowo odporne na zanieczyszczenia powietrza. Pamiętajmy o tym, aby młode sadzonki nawadniać, szczególnie od czerwca.

Buk - szkodniki i choroby

Jak każde drzewo w ogrodzie, również buki mogą być zaatakowane przez różnego rodzaju szkodniki oraz choroby. W takich okolicznościach warto wiedzieć, z jakimi schorzeniami możemy mieć do czynienia, a także, w jaki sposób możemy je zwalczać. Jednym z najczęściej atakujących szkodników jest zdobniczka bukowa. Jej obecność poznamy przede wszystkim po brązowieniu oraz skręcaniu się liści. Następnie zaczynają one usychać, przez co rozwój drzewa jest zahamowany. Mszyce powinniśmy zwalczać jeszcze przed pojawieniem się liści, ponieważ później jest to bardzo utrudnione, przez szybkie rozmnażanie się szkodnika.

Buk jest również narażony na choroby grzybowe, szczególnie przy nieprawidłowej pielęgnacji, a także niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Do takich chorób grzybowych zalicza się między innymi mączniak prawdziwy, a także plamistość liści. Pierwszą z nich rozpoznamy po charakterystycznym, białym nalocie na liściach. Natomiast plamistość liści objawia się szczególnie nieregularnymi plamami, które zaczynają pokrywać liście. Ważne jest bardzo szybkie reagowanie poprzez stosowanie odpowiednich preparatów, tak aby choroby grzybowe nie przeniosły się na pozostałe rośliny w ogrodzie. Nie zapominajmy także o odpowiedniej prewencji, czyli o prześwietlaniu konarów, a także grabieniu liści jesienią.

Buk jako drzewo ozdobne do ogrodu. Zobacz, jakie liście i owoce rosną na różnych gatunkach buków, jak wygląda uprawa tego drzewa, a także, jakie rodzaje możemy spotkać w Polsce.