Opieńkowa zgnilizna korzenia - jak wygląda, objawy, skutki, zwalczanie
Popularne, jadalne grzyby opieńki miodowej spotykają się z kontrowersją. Jedni je zbierają, inni nie. Grzyb ten ma jednak licznych entuzjastów i smakoszy, którzy wiedzą, jak go przyrządzić. Mało kto wie, że ten nieduży grzybek jest groźnym pasożytem powodującym obumieranie drzew. Gdy już pojawią się miodowe owocniki, drzewa nie da się uratować, gdyż choroba jest bardzo zaawansowana. Opieńka jest jednym z najgroźniejszych szkodników lasów. Wyjaśniamy, jak wygląda opieńkowa zgnilizna korzenia, jakie są przyczyny i skutki choroby drzew.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o chorobach roślin.
Z tego artykułu dowiesz się:
Opieńkowa zgnilizna korzenia - objawy, przyczyny i skutki
Jak wygląda opieńka miodowa
Każdy słyszał o jadalnym grzybku o nazwie opieńka miodowa. Zastanawiamy się, czy jest to grzyb jadalny i czy warto go zbierać w lesie. Są to nieduże grzybki o małych kapeluszach, rosnące w skupiskach na drzewach, starych pniach lub martwym drzewie. Czy warto je zbierać? Grzyby te mają swoich zawołanych smakoszy. Przyrządza się szczególnie młode grzybki. Warto jednak pamiętać, że opieńki można pomylić z trującymi grzybami. Ponadto ich proces obróbki jest dość skomplikowany, a niedogotowane mogą być nawet trujące. Wdychanie oparów w czasie gotowania opieniek może wywołać bóle głowy. Wodę odlewamy. Po prawidłowej obróbce cieplnej można je smażyć lub marynować. Co ciekawe, opieńki należą do grzybów, które niekiedy świecą w ciemności zielonkawym światłem.
Opieńka miodowa ma jednak również mroczną stronę. Jest to grzyb pasożytniczy o złej sławie wśród leśników, gdyż jego pojawienie się zazwyczaj oznacza obumieranie drzew. Grzybek ten jest jednym z największych szkodników lasów. W momencie, gdy pojawią się owocniki w postaci miodowych grzybków, oznacza to, że proces uszkodzenia drzewa jest już bardzo zaawansowany i nie da się go uratować. Opieńkowa zgnilizna korzeni jest chorobą grzybiczą, która rozwija się w glebie w postaci sznurów grzybni ciągnących się w glebie i porażających kolejne drzewa. Sprawdź także ten artykuł na temat zwalczania zgnilizny twardzikowej.
Dlaczego opienkowa zgnilizna korzeni jest groźna dla drzew - objawy, przyczyny i skutki
Ta choroba grzybicza występuje na całym świecie, lecz jest szczególnie rozpowszechniona w Europie. W Polsce choroba atakuje głównie świerki i sosny. W Polsce występuje kilka gatunków opieniek, z których najbardziej powszechne są:
- opieńka miodowa atakująca drzewa liściaste,
- opieńka ciemna atakująca drzewa iglaste.
Skutki tej choroby są zawsze tragiczne, gdyż prowadzi ona do obumierania zaatakowanych drzew. Dzieje się to z różną intensywnością. Objawy początkowo są niewidoczne i zauważa się tylko osłabienie wzrostu drzewa. Niekiedy proces działa szybko - igły blakną, brązowieją, a następnie opadają. Śmierć drzewa następuje bardzo szybko. Proces obumierania drzew trwa różnie, od kilku miesięcy do kilkunastu lat.
Grzybnia opieńki atakuje najpierw korzenie drzewa. Na późniejszym etapie całe drewno pod korą oplecione jest białą grzybnią oraz czarnymi sznurami grzybni, tzw. ryzomorfami. Charakterystycznym objawem jest żywica wyciekająca z dolnych partii pnia. Sznury grzybni wyrastają do gleby i tworzą tam długie kłącza, które atakują korzenie innych drzew. W ostatnim stadium choroby, na końcówkach grzybni wyrastają owocniki, które z kolei wydają zarodniki. Czasami zarodników jest tak dużo, że okoliczne drzewa wyglądają, jakby były przysypane pyłkiem. Zarodniki są roznoszone przez wiatr. Owocniki pojawiają się na obumierających lub już martwych drzewach.
Zwalczanie opieńkowej zgnilizny korzeni
Zwalczanie już istniejącej choroby jest niemożliwe, a drzew nie można już uratować. Walka z chorobą polega na usuwaniu z lasu drzew zaatakowanych i martwych. Pnie po wycięciu drzew należy okorowywać, aby szybciej wysychały. Można je również smarować preparatem wykonanym na bazie żylicy olbrzymiej, która ogranicza rozwój opieniek. Grzybnią żylicy olbrzymiej szczepi się pieńki po ściętych drzewach, aby zapobiec rozwojowi groźnych chorób grzybiczych.
Przy ponownym zalesianiu unika się sadzenie drzew liściastych na terenie, gdzie poprzednio rosły drzewa iglaste i odwrotnie. Sadzenie drzewek prowadzi się nowoczesną techniką kostura rurowego. Dobrym sposobem ograniczenie rozrostu opieńki jest przebudowa jednolitych lasów, na lasy wielogatunkowe.