Dywany kwiatowe

Fiołek ogrodowy, nazywany bratkiem, jest popularną dwuletnią rośliną kwiatową. Powstał jako hybryda dzikich gatunków: fiołka trójbarwnego, fiołka żółtego i fiołka ałtajskiego. Ozdobą bratka są różnobarwne kwiaty, rozwijające się od wiosny do późnej jesieni. Tysiące odmian bratków różnią się kolorem kwiatów, ich wielkością i ogólnym pokrojem rośliny. Nazwa botaniczna upamiętnia szwedzkiego botanika Veita Brechera Wittrock'a.

Nachyłek okółkowy jest kłączową byliną z Ameryki Północnej, gdzie rośnie w widnych i suchych lasach. W naszych warunkach jest łatwą w uprawie rośliną rabatową o długim okresie kwitnienia. W pełnym słońcu tworzy zwarte kępy, a jego duże, złote koszyczki kwiatów rozwijają się od czerwca do września.

Dzielżan jesienny jest północnoamerykańską byliną, cenioną w naszych ogrodach za długie kwitnienie. Jego kwiaty kojarzą się ze słońcem, stąd nazwa gatunkowa Helenium nawiązująca do imienia greckiego boga słońca. W uprawie spotyka się często odmiany mieszańcowe, różniące się od formy botanicznej odcieniami kolorów i kształtem kwiatów.

Gailardia oścista rośnie w naturze w jasnych lasach sosnowych i zaroślach na zachodzie Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego botanika Maître Gaillard de Charentonneau. Ozdobę stanowią duże koszyczki kwiatów w jaskrawych kolorach, umieszczone na długich łodygach.

Cebulica dwulistna tworzy wiosną błękitne niczym niebo dywany kwiatów, a wczesnym latem wycofuje się do swoich cebulek i znika z widoku. Ta mała bylina doskonale nadaje się do obsadzenia miejsc pod liściastymi drzewami. Piękna niebieska barwa kwiatów kontrastuje z szarą jeszcze powierzchnią ogrodu.

Firletka chalcedońska wyróżnia się w ogrodzie jaskrawymi, szkarłatnoczerwonymi kwiatami zebranymi w kwiatostany na końcu wzniesionych pędów. Zadomowiona w Azji Centralnej i Syberii bylina dotarła w XVI wieku do Europy Środkowej z tureckich ogrodów, co wyjaśnia nazwę gatunkową pochodzącą od starożytnego miasta leżącego w pobliżu dzisiejszego Konstantynopola.

Rdest wężownik to krajowa bylina zasiedlająca wilgotne łąki i torfowiska. Klasyfikacja botaniczna rośliny, wraz z rozwojem nauki, uległa zmianie i obecnie nosi ona nazwę Persicaria bistorta, co w niczym nie zmienia jej walorów dekoracyjnych. Rdest wężownik znany jest też od wieków jako roślina lecznicza. Epitet gatunkowy nawiązuje do skręconego wężowato kłącza.

Dzwonek ogrodowy jest dwuletnią rośliną z południa Europy. W pierwszym roku wytwarza rozetę liści, a w drugim pęd kwiatowy. Ozdobę stanowią duże, charakterystyczne dzwonkowate kwiaty. Roślina doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi bylinami ogrodowymi.

Szczawik czterolistny jest cebulową byliną o liściach przypominających koniczynę, z którą jednak nie jest spokrewniony. Ma zbyt słabą odporność na mróz, aby przezimować w gruncie, a z kolei w uprawie doniczkowej problemem może być zimowy niedobór światła. Najlepiej rozwija się na rabacie lub w pojemnikach z zimowym okresem spoczynku.

Pozłotka kalifornijska, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z południowo-zachodnich regionów USA i Meksyku. Rodzajowa nazwa botaniczna upamiętnia Johanna Friedricha von Eschscholtz, lekarza w ekipie badawczej tzw. ekspedycji Rurika (1815-1818). Ozdobę stanowią podobne do kwiatów maku żółte, pomarańczowe lub czerwone kwiaty rozwijające się od czerwca do października.

Żagwin zwyczajny jest byliną pochodzącą ze wschodnich obszarów śródziemnomorskich. Tworzy niskie, gęste dywany liści, które w czasie kwitnienia całkowicie pokrywają się kwiatami w intensywnych odcieniach niebieskich i różowofioletowych. Najlepiej rośnie i kwitnie w pełnym słońcu.

Bodziszek łąkowy jest rosnącą dziko w Polsce byliną, a jego duże, fioletowoniebieskie kwiaty mogą stanowić ozdobę nie tylko naturalnej łąki, ale i ogrodowej rabaty. Z młodych liści, pąków i kwiatów bodziszka można przyrządzać wiosenną sałatkę. W medycynie ludowej był stosowany jako zioło lecznicze.

Rudbekia owłosiona jest byliną występującą w centralnej części Ameryki Północnej, jednak w naszych warunkach uprawia się ją zwykle jako roślinę jednoroczną. Ozdobę rudbekii stanowią duże koszyczki kwiatowe, w których kwiaty języczkowe są żółtopomarańczowe z ciemniejszą nasadą - stąd nazwa rudbekia dwubarwna.

Goździk chiński rośnie na Dalekim Wschodzie jako bylina, jednak w naszych warunkach jest uprawiany w ogrodach z rozsady tylko przez jeden sezon. Ozdobę stanowią kwiaty rozwijające się od lipca do października. Liczne odmiany różnią się wielkością kwiatów, ich kolorem, wypełnieniem i wzorem.

Echinacea paradoxa jest jedynym gatunkiem jeżówki, który rozwija żółte kwiaty zamiast typowych purpurowych albo różowych i tym tłumaczy się epitet gatunkowy: paradoxa = "nieoczekiwana", "niezwykła". Jeżówka żółta lepiej znosi suszę i ocienienie niż bardziej popularna jeżówka purpurowa. Dzięki nietypowej barwie swoich kwiatów doskonale nadaje się do tworzenia ogrodowych kompozycji.

Macierzanka zwyczajna tworzy w ogrodzie pachnące dywany kwiatów. Ten rodzimego pochodzenia półkrzew nie tylko stanowi efektowną ozdobę, ale znajduje również zastosowanie jako roślina przyprawowa i lecznicza. Macierzanka zwyczajna jest nieco wyższa od macierzanki piaskowej i ma łodygi wyraźnie czterokanciaste, w odróżnieniu od okrągłych łodyg swojej kuzynki.

Subtelnej urody kwiaty czarnuszki damasceńskiej z pastelowymi, błękitnymi działkami kielicha, mogą się kojarzyć z figurkami w szerokich spódnicach, dlatego też niemiecką, szwedzką i duńską nazwę rośliny można przetłumaczyć jako "panna w zieleni". Nazwa rodzajowa Nigella (łac. nigellus = czarny) odnosi się do czarnych nasion, natomiast epitet gatunkowy wskazuje tylko na wschodnie pochodzenie rośliny, ponieważ ani w Syrii, ani w innych krajach Lewantu czarnuszka nie występuje.

Śnieżyca wiosenna, bylina cebulowa rodzimego pochodzenia, bywa czasem mylona z częściej uprawianą w ogrodach śnieżyczką przebiśnieg. Ogólny pokrój roślin jest podobny, jednak łatwo można odróżnić przebiśnieg po odmiennej budowie kwiatu - ma on koronę złożoną z dwóch okółków, przy czym zewnętrzny jest wyraźnie podzielony na trzy stosunkowo wąskie płatki.

Rannik zimowy jest bulwiastą byliną z rodziny jaskrowatych, która w Polsce jest uprawiana w ogrodach, a czasem dziczeje. Jest jednym z pierwszych zwiastunów wiosny i doskonale pasuje do krokusów i przebiśniegów, z którymi tworzy z czasem gęste dywany kwiatów. Występuje w uprawie w kilku odmianach, różniących się odcieniem kwiatów i wypełnieniem.

Pierwiosnek bezłodygowy jest rodzimym gatunkiem, który w stanie dzikim został uznany za wymarły, ale dużą popularnością cieszy się w uprawie ogrodowej. Jako niska, wcześnie zakwitająca bylina, pierwiosnek bezłodygowy nadaje się doskonale zarówno na rabaty i obrzeża sadzawek, jak i do skrzynek na balkonie lub tarasie. Kwiaty formy botanicznej mają kolor jasnożółty.

Lawenda wąskolistna ‘Hidcote Blue’ należy do najpiękniejszych i odpornych na mróz odmian lawendy. Ta niezwykle popularna odmiana została wyhodowana w 1950 roku nie w Prowansji, która kojarzy się z lawendą, ale w Anglii. Nazwa pochodzi od Hidcote Manor Garden in Gloucestershire.

Ciemiernik wschodni jest byliną pochodzącą z Turcji i Kaukazu. W ogrodzie stanowi atrakcję ze względu na zimozielone liście i bardzo wcześnie rozwijające się dzwonkowate kwiaty. W uprawie spotyka się częściej odmiany hybrydowe niż formę botaniczną ciemiernika wschodniego.